در ابتدای این نشست، آقای حسین خداپرست، ضمن بیان تاریخچه ای از فعالیت های خود در عرصه مستندسازی مانند ساخت مستند «آرزو» که به نقد و بررسی طرح تحول سلامت در دولت دوازدهم می پردازد، به زمینه ها و ریشه های شکل گیری مستند «بمب ساعتی» پرداخت. او افزود
نشست اکران مستند «بمب ساعتی» و تحلیل و بررسی این مستند با حضور یکی از سازندگان این مستند، به همت هسته عدالت پژوهی و هسته سلامت مرکز رشد، عصر روز چهارشنبه ۱۲ دی ماه در سالن شهید طهرانی مقدم مرکز رشد برگزار شد.
مستند «بمب ساعتی» ساخته کمیل سوهانی و حسین خداپرست است که به سفارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سال ۹۵ و ۹۶ ساخته شده و در آبان ماه سال جاری رونمایی شد. این مستند به وضعیت چالش برانگیز «صندوق های بازنشستگی» در ایران و تغییرات نگران کننده شاخص های کلیدی آن در سال های اخیر می پردازد.
در ابتدای این نشست، آقای حسین خداپرست، ضمن بیان تاریخچه ای از فعالیت های خود در عرصه مستندسازی مانند ساخت مستند «آرزو» که به نقد و بررسی طرح تحول سلامت در دولت دوازدهم می پردازد، به زمینهها و ریشههای شکل گیری مستند «بمب ساعتی» پرداخت. او افزود: «این مستند با پیشنهاد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و شخص آقای دکتر میدری در بهار سال ۱۳۹۵ کلید خورد. فرآیند پژوهش، فیلم برداری، تدوین و اصلاحات در نهایت منجر به اتمام این اثر در شهریور ۱۳۹۶ شد و در نهایت بعد از حدود یکسال امور اداری و تأیید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در آبان ۹۷ رونمایی شد».
در ادامه نشست، مستند «بمب ساعتی» نمایش داده شد. بعد از اکران مستند، نقد و بررسی پیرامون ابعاد گوناگون محتوایی این مستند از سوی حاضرین و پژوهشگران هسته عدالت پژوهی مرکز رشد صورت پذیرفت. ساختار فرمی مستند، پرداخت بیش از حد به الگوهای مشابه خارجی بحران صندوق های بازنشستگی، مسئله امکان و مطلوب بودن بنگاهداری یا عدم بنگاه داری صندوق ها به عنوان نهادهای بین نسلی، نبود سیر زمانی و تاریخی مشخص در مستند، صورتبندی خاص از مسئله صندوقها و نگاه یکسویه مستند در ریشه های این بحران، عدم توجه به ساختار صندوقهای بازنشستگی در ساختار کلان تر نظام سرمایهداری و عدم ارائه راه حل و پیشنهاد مشخص جهت اصلاح وضعیت صندوقها از جمله ابهامات و انتقادات مطرح شده پیرامون مستند بود.
در انتهای این نشست، آقای خداپرست به پاسخ و تحلیل انتقادات مطرح شده پیرامون مستند پرداختند. از منظر ایشان، وجوه مشابهت میان بحران در کشورهایی مانند یونان با ایران بیش از وجوه افتراق است. ایشان افزودند: در این مستند تلاش شد تا نقش دولت و نظام قانونگذاری در شکل گیری زمینههای این بحران به شکل کامل پرداخته شود و در عین حال فضای کلی مستند امیدوارانه و به دور از یأس باشد. در نهایت این مستند تلاش دارد تا بر نظام تصمیم سازی و تصمیمگیری کشور اثر گذاشته و مسیر اصلاحات اساسی از طرق ایجاد یک اجماع ملی دنبال شود.
بحران صندوقهای بازنشستگی که سوژه مستند «بمب ساعتی» شده است؛ در وابستگی فزاینده منابع این صندوقها به بودجه عمومی دولت نمایان است و در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸، بیش از ۸۱ هزار میلیارد تومان از منابع عمومی دولت را به خود اختصاص داده است. از نگاه مستندسازان، تغییرات جمعیتی، قوانین بیش از حد سخاوتمندانه با انواع قوانین بازنشستگی های پیش از موعد، مدیریت غیرکارشناسی و بنگاهداری صندوقها و نگاه دولت به ساختار کلی این صندوقها از ریشههای شکل دهنده این بحران است. از نگاه این مستند، حل این بحران نیازمند تصمیمهای سخت، اجماع ملی و تصحیح خطاهای گذشته با عزم راسخ برای اصلاحات اساسی حول قواعدی چون سن بازنشستگی، میزان مستمری، ساختار سرمایه گذاری و نحوه تعیین حق بیمه است.
از نکات جالب و البته عجیب این مستند، گفتگو با مسئولین فعلی و گذشته وزارت کار و رفاه اجتماعی، سازمان تأمین اجتماعی و شرکت سرمایه گذاری تأمین اجتماعی (شستا) است که در قامت تحلیل گر مسئلهای برآمدهاند که خود از علل شکل دهنده آن هستند.
- منبع خبر : سایت هسته عدالت پژوهی مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع)