مقدمه

عموم افراد جامعه و خانواده‌ها از روند فزاینده بدحجابی در جامعه نگران و ناراحتند. در تحلیل مشکلات و آسیب‌های اجتماعی، موضوع‌شناسی و تبارشناسی آن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. مشکل بدحجابی هم از این قاعده مستثنا نیست.

متأسفانه در اثر کم‌کاری نهادهای فرهنگی و مسئول در حوزه عفاف و حجاب، اکنون راهبرد اصلی برای مواجهه با معضل بدپوششی صرفاً ناظر بر فرد بدحجاب است. همچنین تصور می‌شود که عموم بدحجابان، حکم شرعی حجاب یا فلسفه آن را نمی‌دانند. حال آنکه طبق تحقیقات، بسیاری از بدحجابان فلسفه حجاب و خطرات بدحجابی را بیش از آنکه بدانند با گوشت و پوست خود لمس کرده‌اند، امّا همچنان به این راه خود ادامه می‌دهند.

مردخانه، عامل مهم بدحجابی

با مراجعه به روایات اهل بیت علیهم‌السلام به نظر می‌رسد، بدحجابی علاوه بر عوامل درونی از عوامل بیرونی نیز تغذیه می‌شود که اگر به این آبشخور بی‌توجهی کنیم، نه تنها بهبودی در وضع حجاب ایجاد نخواهد شد، بلکه بر دامنه مشکلات افزوده خواهد شد.
برای سیاست‌گذاری در حوزه حجاب زنان، ابتدا باید جنس زن را خوب بشناسیم. امیرالمؤمنین علیه‌السلام با اشاره به ماجرای آفرینش حضرت حوا علیه‌السلام در بیان تفاوت‌های زن و مرد می‌فرمایند: «زن از مرد آفریده شده است و تنها همّ و غمّ زنان در مردان خلاصه می‌شود. پس ای جماعت آقایان! از بانوانتان حراست و حفاظت کنید» (کافی، ج۵: ۳۳۷). مردِ خانه، یکبار در جایگاه پدر و بار دیگر در جایگاه همسر می‌تواند در عفاف و حجاب دختر یا خانم نقش‌آفرینی کند.

مرد در جایگاه همسر باید نسبت به پوشش همسرش غیرت به خرج دهد ولی غیرت مردان شرط کافی عفت زنان نیست! مردی که در محیط خانه آراسته و خوش‌تیپ نیست، شریک جرم اصلی بی‌عفتی همسرش می‌شود. امام کاظم علیه‌السلام می‌فرمایند: «بدون شک، آراستگی مردان در افزایش عفت زنان اثر مستقیم دارد و یقیناً زنان به خاطر عدم آراستگی همسرانشان، عفت را ترک می‌کنند» (الکافی،ج۵: ۵۶۷).

پس برای بهبود وضع حجاب در جامعه، نباید از خود حجاب و یا فرد بدحجاب شروع کنیم؛ بلکه باید از خانواده بدحجاب –مخصوصاً مرد خانه – اصلاحات را آغاز نماییم.

دختران، میوه‌های نورس باغ زندگی

یکی از علل وجوب حجاب، تأمین و حراست از نیاز حقیقی تشکیل خانواده و عشق‌ورزی است. وقتی تشکیل خانواده سخت می‌شود، بدحجابی تبدیل به راهکاری نامشروع برای تأمین همین نیاز می‌شود.
امام صادق علیه‌السلام نقل می‌کنند که روزی پیامبراکرم (ص) بر بالای منبر رفتند و پس از حمد و ثنای خداوند متعال فرمودند:

«همانا جبرئیل از جانب خدای مهربان و دانا بر من فرود آمد و گفت:
شک نکنید که دختران باکره همچون میوه بر روی درخت هستند. اگر میوه درخت برسد ولی کسی آن را نچیند، آفتاب خورشید آن میوه را فاسد می‌کند و بادها، آن را به این طرف و آن طرف پخش و پلا می‌کنند. در مورد دختران باکره هم همینطور است؛ اگر به مرتبه زنانگی برسند و ویژگی‌های زنانه پیدا کنند، هیچ دوایی برای آنها جز شوهر دادنشان وجود ندارد. ولی اگر ازدواج نکنند، نباید از فساد آنها در امان باشی، چرا که دختران هم ویژگی‌های بشری (شهوت) دارند» (الکافی، ج۵: ص۳۳۷).

تعجیل در ازدواج، حقّ مسلّم دختران

از مهمترین عوامل بدحجابی و فساد بانوان به سبک ازدواج مربوط می‌شود. به تعبیر روایات یکی از حقوق مسلّم دختر در خانواده این است که والدینش در ازدواج او تعجیل کنند و او را به موقع شوهر دهند و به خانه بخت بفرستند (الکافی، ج۶: ۴۹).
امروزه این به‌هنگامی، در ذهن بسیاری از افراد جامعه، زود معنا می‌شود چرا که متأسفانه معیارهایمان متفاوت با معیارهای قرآن و اهل‌بیت علیهم‌السلام شده است! لازمه ادای این حق دختران، رعایت اقداماتی ایجابی و سلبی است تا به ازدواج به‌هنگام دختران کمک کند:

اقدامات ایجابی: آموزش مهارت‌های لازم همسرداری و خانه‌داری

هر کار مهمی نیاز به آموزش و مهارت‌آموزی دارد. از رانندگی گرفته تا عشق‌ورزی. یکی از وظایف والدین -مخصوصاً مادر-، تعلیم مهارت‌های لازم به دختر برای شروع یک زندگی مشترک است. طبیعی است که واگذاری کودکان به مهدکودک یا سرگرم کردن آنها به تلویزیون و فضای مجازی این مهارت‌ها را به آنها تعلیم نمی‌دهد.

اقدامات سلبی

اگر ازدواج به‌هنگام، حق مسلم و اولیه دختران است، باید هر مانعی که بر سر راه احقاق این حق وجود دارد از میان برداشته شود. گاهی والدین برخی امور را شرط لازم ازدواج دخترشان قرار می‌دهند که مانع احقاق این حق اولیه می‌شود؛ اصرار بر اخذ مدرک دانشگاه، تأکید بر تهیه جهیزیه لوکس، پافشاری بر مهریه سنگین، تلاش برای برگزاری مراسم عروسی تجملاتی و طرح معیارهای مالی برای انتخاب همسر، همگی از جمله موانع مهم ازدواج به‌هنگام دختران است که والدین به جای دامن زدن به آنها باید با این موارد مبارزه کنند.