لزوم مواجهه فناورانه با امرحکمرانی وعبور از سیستم های وزارتخانه ای قرن ۲۰ ، سیستم حکمرانی را به سمت و سوی درگاه های یکپارچه الکترونیک سوق میدهد .
رهبرمعظم انقلاب نیزدردیدار اخیربا هیِئت دولت یکی ازموارد ضروری برای ایجاد اصلاحات ساختاری را «راه‌اندازی سامانه‌های اطلاعاتی واتصال این سامانه‌ها به یکدیگر» برشمردند.
ازجمله مسائل سامانه‌های اطلاعاتی عدم اتصال سیستم ها به یکدیگرودرج اطلاعات به صورت بخشی میباشد که داشبورد های شهری قابلیت تجمیع بسیاری ازسیستم های اطلاعاتی را در بستری واحد فراهم مینماید.

شاید ابتدایا با لغت داشبورد ذهن ما به سمت داشبورد های­­­ اتوموبیل روانه شود­­­ ­­­، اما امروزه داشبورد درمعنای شبکه های متصل به یکدیگرهم به کارمیرود . با گسترش شهرها و توسعه دامنه خدمات اداری اقتضای مدیریت شهری به کارگیری سیستم های یکپارچه اطلاعات است که به طورکارامدی اطلاعات شهری نهاد های مختلف را به یکدیگرمتصل کند ؛این درحالیست که­ نبود سیستم های یکپارچه اطلاعاتی واحد منجربه موازی کاری‌های نهادی و برخوردهای بخشی درخدمات عمومی و تحمیل هزینه های سرسام آورغیرضرورمیگردد.

در این سیستم کل اطلاعات ارگان ها مختلف در قالب یک پلتفرم واحد جمع آوری میگردد، وتصمیمات حاکمیتی بر پایه اطلاعات قبلی ورودی اتخاذ میشود. اطلاعاتی مانند جمعیت محله ها، نقشه اطلاعات آب، برق و گاز شهری ، خطوط انتقال انرژی منطقه ای ، تعداد خانه های خالی ، بیکاران شهرها ومحله های مختلف ، مجوز های کسب و کار، سلامت و درمان ، جرایم وامنیت ، کسب و کارها، مراکز حمایتی ، تعداد و وضعیت افراد کم بضاعت و صد ها نوع  اطلاعات دیگر بخش حاکمیتی در آن تجمیع میگردد. و اطلاعات با سطوح دسترسی متفاوت بین مردم و مسیولین ذی ربط به اشتراک گذارده میشود.

در ذیل مثال هایی عینی ازمشکل عدم اتصال سامانه ها و عملیاتی نشدن اسناد بالادستی را بررسی کنیم:

فرایند صدور مجوزهای کسب وکار و آمایش سرزمین

یکی از موارد عینی این مشکلات فرایند های کسب مجوز کسب وکاراست ،امروزه در ایران کسب مجوزهای کسب و کارخود تبدیل به بازاری سودده برای دلالان متصل به رانت ها گردیده است ، وجود فرایند های اداری پیچیده کاررا برتولیدکنندگان سخت‌ترمیکند ،تا جاییکه تولید کنندگان ممکن است ماه ها درانتظاراستعلامات بخشی ارگان های مختلف بمانند.

وجالب است بعد ازمرحله مشقت بارصدورمجوز با کمال تعجب میبینیم که اعطای مجوزها در فرایندی خارج از بررسی صحیح آمایش سرزمین و فاکتورهای عدالت توزیعی(بین مناطق مختلف کشور) انجام میپذیرد و درسطح کشوربا خیلی ازصنایع مختلف سرکارداریم که ثمری به جزاتلاف منابع وتخریب محیط زیست نداشته اند.

توزیع عادلانه امکانات شهری

درسطح شهر محلاتی خالی از بانک ها ، ارگان ها، بیمارستان ها و دیگرنهادهای خدمت رسان ضروری هستند ،درحالیکه دربرخی مناطق فراترازنسبت جمعیتی واقتضایات تجمع امکانات را شاهدهستیم. و متاسفانه در فرایند مکان یابی هیچ کدام از فاکتورهای جمعیتی و برخورداری مدنظرقرارنمیگرد.

درواقع داشبورد های شهری بستری است که میتوان براساس سیاست گذاری های کلان ، آمایش سرزمین ،عدالت توزیعی ،     کل یک شهرو کشوررا به نحومطلوب اداره کرد، این داشبوردها به جای آیین نامه‌ها و بخشنامه‌های دیکته ای، ازجزبه کل فرایند اداره را سرعت میبخشند و شهرهای هوشمند دنیا^[۱] مانند سیدنی، دوبلین و لندن این سیستم های یکپارچه را به عنوان طرح های فناورانه حکمرانی دنبال میکنند.

حق بر شفافیت و مشارکت مردم

حکمرانی مردم نهاد ومشارکت مردم درپروسه تصمیم سازی وتصمیم گیری سبب افزایش امید اجتماعی و مسئولیت پذیری در قبال تحولات جامعه میگردد، این داشبوردها با مشارکت دادن مستقیم وغیرمستقیم مردم در امرحکمرانی (ازجمله امکان ثبت انتقادات وشکایات درسامانه نظارتی واحد و رفراندوم های مجازی محلی درموضوعات با اهمیت و…) ، درمعرض دسترسی قراردادن اطلاعات املاک ومستغلات عمومی و امکان پذیری مقایسه عملکرد دستگاه های مختلف ، گام موثری در شفافیت و مشارکت مردمی برمیدارند.

دیتاهای موجود در پلتفرم امکان مقایسه شهرها و محلات با یکدیگررا فراهم میسازد وبا آشکارشدن نقاط ضعف وقوت هریک ازمناطق ،میتوان میزان اجرایی شدن اسناد بالادستی را به طورعینی سنجید و درمظان مطالبه قرارداد و درنهایت دسترسی آزاد به اطلاعات ونظارت مردمی بی شک مردم را ازتابعیت صرف به سطح بالاتری ازمشارکت ، یعنی شهروندی منتقل میکند. علاوه بر این مردم نیزمیتوانند داده های کسب‌ وکارهای خصوصی خود را ثبت ومعرفی کنند ، که درتکمیل اطلاعات جامع شهری و استفاده های عمومی بسیاراثرگذارمیباشد.

حق برتوسعه بومی و فرهنگی

توجه بر فرهنگ بومی و نیازسنجی های محلی ، فارغ از سیستم های یکسان انگار اداری از دیگر مزیت های این سیستم‌ها میباشد. توجه به نگاه ناحیه محوربه شهرهای دارای اقتضایات مشترک خود باعث کاهش هزینه رقابت های بین شهری واتلاف منابع کشورمیگردد.

از طرفی به دلیل ویزگی های ناهمگن محیطی درشهرهای مختلف کشورطراحی واجرای بومی این سیستم های یکپارچه خود فرصت مغتنمی برای اشتغال زایی در حوزه دیجیتال درمناطق کم ترتوسعه یافته است . عدم وجود قاعده ورزی های صحیح درحوزه فناوری های دیجیتال ،باعث ایجاد بازارانحصاری  وغیررقابتی میگردد که نتیجه ای به جز حذف رقبای کوچک تر محلی را رقم نمیزند و تمرکزگرایی رسانه ای در حوزه فناوری دیجیتال را تعمیق میکند(تفکیک آماراستانی توسعه دهندگان برنامه های ایرانی نیز نشانگرمحدود بودن غالب تولیدات دیجیتال درچند شهرکشور میباشد) [۳] اما میتوان  باحمایت از اپ های محلی درایجاد پلت فرم های بومی بازاررا به سمت و سوی قابلیت رقابت پذیری سوق داد.

مدیریت  بحران ها

ازمصایب اصلی کشوردرهنگام بروزبحران‌ها ، نبود اطلاعات دقیق ویکپارچه ازمناطق بحران زده وتعارض صلاحیت نهادها میباشد که خود موجب ناهماهنگی درمدیریت بحران میگردد. تصمیم گیری لحظه ای در بحران حرف اول وآخررا میزند و با دردسترس بودن اطلاعات به صورت یکپارچه نتایج تصمیم گیری‌ها به واقعیت های عینی موجود نزدیک ترمیشود.

به طورمثال درآتش‌سوزی جنگل‌ها همکاری بین بخشی و به کارگیری تجهیزات اطفا آتش نهادهای مختلف ضروری است ،ولی به دلیل نبود سیستم های یکپارچه ، هماهنگی فرایند های اداری گاها تا چند روز طول میکشد. یا در زلزله‌ها ، به دلیل عدم تجمیع اطلاعات دقیق ازویژگی های جمعیتی مناطق حادثه دیده ،واحدهای تولیدی ،خطوط انتقال انرژی و……. فرایند های خدمت رسانی پسا زلزله و اقدامات حمایتی با اما واگرهای جدی مواجه میشود.

از سویی دیگر در دوره تجربه نگاری بعد از بحران ها هم این سیستم ها میتوانند تجارب خام سابق را حفظ کنند و برای مدیریت های بعدی کارساز باشند. این اطلاعات خود میتوانند نقش به سزایی در سیاست گذاری پدافند غیرعامل ایفا کنند و طراحی تجهیزات مورد نیاز شهری ، مکان یابی دقیق سالن های مدیریت بحران ، پایش شبکه های انتقال انرژی وبررسی کم وکیف ترافیک  که جملگی از اطلاعات حوادث پیشین به دست آمده است میتواند نقش پیشگیرانه ای را در وقوع بحران های آتی به عهده بگیرد.

[۱] smart city

[۲] Transparency

[۳] https://s.cafebazaar.ir/1/reports/Born_in_Iran_97.pdf