این نوشته تلاش دارد تا ویژگیهای قهرمان در مکتب انقلاب اسلامی را بیان کند و با تکیه بر شخصیت قهرمان بزرگ اسلام، شهید قاسم سلیمانی، تمایز آن با معنای متعارف قهرمان را روشن سازد.
هر انقلاب اجتماعی، درواقع «نه گفتن» به شیوهی زندگی کردن زمانهی خود و ادعای ارائهی شیوهی جدیدی از زندگانی است. انقلاب اسلامی ایران نیز، در قیام علیه زندگی مادی و طاغوتی، مدعی است که ارائهکنندهی شیوهی جدیدی از نحوهی زیستن بر پایهی فکر اسلامی است. لازمهی چنین ادعایی، ارائهی نقاط شناختی و جهانبینی مخصوص به خود است. در نتیجه، انقلاب اسلامی مانند هر انقلابی نیازمند آن است تا مفاهیم مورد نیاز خود را تولید کند و واژگان و مفاهیم موجود را نیز بازتعریف نماید.
از جملهی این مفاهیم، مفهوم «قهرمان» است. این نوشته تلاش دارد تا ویژگیهای قهرمان در مکتب انقلاب اسلامی را بیان کند و بهویژه با تکیه بر شخصیت قهرمان بزرگ اسلام، شهید قاسم سلیمانی، تمایز آن با معنای متعارف قهرمان را روشن سازد.
قهرمان در دنیای امروز و فهم متعارف، شخصیتی است خارقالعاده که طبق تعاریف مختلف، توانمندیهای گوناگونی دارد که دیگران از داشتن آن بیبهرهاند. چنین توانمندیهایی اغلب در حیطهی برجستگیهای مادی محدود به دنیا و جسمی شخص قهرمان است. بطور مثال شخصیتی بخاطر اینکه توانمندی پرش از ارتفاع دارد یا عضلات خود را به نحوی قوی کرده که میتواند وزنهی سنگینی بزند، قهرمان دانسته میشود. البته این قهرمانسازی به همین حد متوقف نمیشود بلکه تا ساختن شخصیتهای وهمی با ویژگیهای غیرممکن ادامه مییابد و مخاطبان را در عالم خیال، مشغول و مغفول میکند.
در مقابل، قهرمان در مکتب انقلاب اسلامی دنیای جدیدی را میگشاید؛ چه در مصادیق قهرمانهایی که در بستر انقلاب اسلامی پرورش یافتهاند و چه از حیث جنبههای نظری. بر پایهی جهانبینی اسلامی، قهرمان شخصیتی است که به مراتب بالای انسانی دست پیدا میکند و چنین رشد و بلوغی است که او را الگویی برتر و خواستنی میکند و دیگران را به خود جذب میکند. هر ویژگی برجستهی دیگری که داشته باشد، با شاغول کمال انسانی تنظیم شده؛ فلذاست که این قهرمان، شخصیتی متعادل است و نه کاریکاتوری. برخلاف قهرمان متعارف که با بزک کردن، مخاطب را به خود جذب میکند، قهرمان انقلاب اسلامی، خودش برای فطرت بشری جذاب است و همین که دیده شود، دیگران را تحت تاثیر قرار میدهد. بر پایهی همین تفاوت مبنایی، مسیر قهرمان شدن هم متفاوت میشود. اگر مسیر قهرمان متعارف، برپایه خودآرایی و باد کردن خود است؛ مسیر قهرمان انقلاب اسلامی، از ندیدن خود و قیام برای خدا میگذرد و آنگاه خدا به پاس این جهاد، همه چیز را به او میدهد، عزیزش میکند، الگو میشود.
شهید سلیمانی شجاعترین مرد است، اما این شجاعت او در خدمت دفاع از مظلومان عالم قرار دارد. او بالاترین حد اعتماد به نفس را دارد، اما هیچگاه متکی به خود نبوده و همه چیز را از خدا میبیند. او از هیچ چیز پروا ندارد و بیمهابا در برابر خطر میایستد. سرسخت و سلحشور است، اما در برابر بندگان خدا، کمال سادگی و تواضع را از خود نشان میدهد.
شهید سلیمانی قهرمان انقلاب اسلامی است که شجاعت، نترسی، تدبیر، هوش سرشار، اراده قوی و… را از مسیر جهاد در راه خدا کسب کرده و به خدمت عبودیت حضرتش درآورده است.
چنین است که شهید سلیمانی در کمال توازن شخصیتی بار میآید و چشم جهانیان را مسحور میکند. تمامی ویژگیهای خارقالعادهی او، نهتنها واقعی است بلکه از دنیای مادی فراتر رفته و در مقیاس انسانی و زیر چتری خدایی قرار دارد. این ویژگیها بدون هیچگونه روتوشی، به همان شکل که هست، جذاب و تاثیرگذار است. به همین دلیل، عجیب نیست که دشمنان به هر نحوی تلاش میکنند تا مانع از توسعهی یاد و خاطرهی او شوند.
پس شهید سلیمانی، الگوی جدید از قهرمان را به روی ما میگشاید. قهرمان بودن برای شهید سلیمانی افتخار نیست بلکه این قهرمان است که شهید سلیمانی آن را از تهی بودن نجات میدهد، معنای واقعی میبخشد و متعالی کند.