انتخابات تناسبی در زمانی معنا دارد که ما با احزاب و جریانهایی مسئولیتپذیر مواجه باشیم. این مسئولیت پذیری هم صرفا از برای پیروزی در انتخابات نیست بلکه مسئولیت در قبال تمام بخشها و مسائل است...
۱- نمایندگان مجلس در نشست علنی روز یکشنبه، ۷ خرداد ماه و در جریان ادامه رسیدگی به طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی با الحاق یک ماده ( ماده ۹۶) به این طرح در مورد برگزاری انتخابات تناسبی برای نخستین بار در تهران موافقت کردند. بر این اساس، در حوزه های انتخابیه ۴ کرسی و بیشتر، هر داوطلب تایید صلاحیت شده میتواند بصورت منفرد (غیرفهرستی) و یا به عنوان عضوی از صرفا یک فهرست، نامزد شرکت در انتخابات شود.
۲- هر یک از شیوههای تناسبی یا اکثریتی و… قوانین انتخاباتی طرفداران و مخالفان خود را دارد و باید اذعان کرد هر یک از این روشها فواید و مضرات خود را دارند. از جمله فواید آن تأمین نیاز نمایندگی شدن بخش های مختلف جامعه در مجلس است.
۳- موضوع مهم آن است که چه تحولی در زمینه و بستر سیاسی اجتماعی ایران به وجود آمده است که اکنون این طرح راهی صحن مجلس میشود؟ آیا ساختار قوانین انتخاباتی ما تغییر کرده است؟ آیا قوانین و مقررات جامعی در جهت کنترل آفات یک انتخابات حزبی تمهید شده است؟ با توجه به سابقه و ماهیت فرهنگ سیاسی ایرانیان، آیا بستر اجتماعی ایران زمینه رفتار حزبی سیاسی را در خود پرورش داده است؟ همه این سوالات از آنجا ناشی میشود که مروری بر مدل رأی دهی در شهری مانند تهران، نشان میدهد که افراد مستقل در آن جایگاه خاصی ندارند!
۴- آنچه که مسئله اصلی این مطلب را تشکیل میدهد، مسئله « احزاب سیاسی » است. با بازیهای زبانی مثل انتخابات تناسبی نمیتوان شرایط اجتماعی و سیاسی داخلی را عوض کرد! اگر با گفتن و حتی قانونی شدن انتخابات تناسبی، احزاب قرار بود جان بگیرند و به وظایف خودشان عمل کنند؛ آیا انتخابات اکثریتی این بستر را بهتر فراهم نمیکند؟ یعنی شرایطی که یک جریان یا فهرست بالکل پیروز میشود!
۵- یک قاعده کلی به ما میگوید که نمیتوان با سخت گیری بر بچه چند ماهه او را وادار به حرکت روی دو پا کرد… سازمانی که هنوز از توان و امکانات اولیه برای اداره خود بیبهره است، با انداخته شدن در ورطه رقابت تنها آسیب بیشتری میبیند و ضرر بیشتری میرساند.
۶- افق و چشم انداز این تغییر در حوزه انتخابیه تهران چیست؟ چرا فقط تهران؟ بنظر میآید یک برنامه برای تغییر در نظام انتخاباتی ایران همانند آنچه که در دوره حسن روحانی مدنظر بود در دست اقدام است و به عنوان گام اول درصدد است این امر را در تهران پیش ببرد.
۷- نکته پایانی: انتخابات تناسبی در زمانی معنا دارد که ما با احزاب و جریانهایی مسئولیتپذیر مواجه باشیم. این مسئولیت پذیری هم صرفا از برای پیروزی در انتخابات نیست بلکه مسئولیت در قبال تمام بخشها و مسائل است. به عنوان ناظر بیرونی، این طرح به عنوان یک حلقه و زنجیره جدا در ساماندهی نظام انتخاباتی بنظر میرسد. موضوعی که بیش از همه نشانگر به جمعبندی نرسیدن سران کشور برای ارائه یک لایحه یا طرح جامع انتخاباتی است. خوب است که مسئولین مربوطه به جای چرخیدن دور استخر، یک شیرجه حساب شده در آب بزنند!