رویداد "صندوق‌های قرض‌الحسنه در مسیر تحول" در حاشیه هفتمین قرار مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع) و با حضور حجت الاسلام ابوترابی‌فرد، حجت الاسلام محمدسعید مهدوی کنی، جناب آقای فرجی و جمعی از فعالین حوزه قرض‌الحسنه برگزار شد.
رویداد “صندوق‌های قرض‌الحسنه در مسیر تحول” به همت حلقه تأمین مالی مردم‌نهاد – احسانا مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع) در محل نمایشگاه قرار هفتم- آخرین دستاوردهای علمی مرکز رشد- در روز شنبه ۲۸ مهر ماه ۱۴۰۳ برگزار شد.
در این مراسم، علاوه بر رونمایی از گزارش طرح تحول صندوق‌های قرض‌الحسنه (تجربه‌نگاری، آسیب‌شناسی و ارائه راهکار)، از پیشکسوتان حوزه صندوق‌های قرض‌الحسنه تجلیل شد. همچنین به مناسبت دهمین سالگرد رحلت آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی، یاد ایشان به عنوان یکی از مروجین فرهنگ قرض‌الحسنه و هیئت مؤسس صندوق‌های قرض‌الحسنه در ابتدای انقلاب گرامی داشته شد.
حجت الاسلام ابوترابی فرد امام جمعه موقت تهران و رئیس هیئت مدیره سازمان اقتصاد اسلامی و همچنین آقای فرجی مدیرعامل سازمان اقتصاد اسلامی سخنرانان ویژه این برنامه بودند که در خصوص صندوق های قرض الحسنه ایراد سخن نمودند. مشروح این رویداد به شرح زیر است.
سخنرانی حجت‌الاسلام دکتر محمدسعید مهدوی کنی
پس از پخش کلیپ به مناسبت دهمین سالگرد آیت الله مهدوی کنی، فرزند ایشان درباره نقش صندوق‌های قرض‌الحسنه در کمک به نیازمندان و تقویت اقتصادی جامعه ایراد سخن نمود. او بیان نمود: “یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های آیت‌الله مهدوی کنی در مسیر انقلاب اسلامی، ایجاد صندوق‌های قرض‌الحسنه بود که توانست بسیاری از نیازمندان را یاری کند و در عین حال، عزت نفس آنها را حفظ نماید.”
وی همچنین به تجربه‌های عملی آیت‌الله مهدوی کنی در این زمینه اشاره کرد و افزود: “آیت‌الله مهدوی کنی نه تنها در حوزه تعلیم و تربیت بلکه در زمینه اقتصاد و کمک به مردم نیز فعال بودند و زحمات ایشان نقش مهمی در تقویت سنت قرض‌الحسنه در جامعه داشت.”
ارائه طرح تحول صندوق‌های قرض الحسنه
در ادامه این رویداد، دکتر محمدهادی حبیب‌اللهی، دبیر حلقه تأمین مالی مردم‌نهاد – احسانا، در معرفی گزارش طرح تحول صندوق‌های قرض‌الحسنه اشاره کرد که حلقه احسانا با هدف تأمین مالی مردم‌نهاد تأسیس شده و در این مسیر صندوق های قرض الحسنه را یکی از نهادهای مردمی کلیدی در کشور می داند که باید مورد حمایت و ترویج قرار گیرند. همچنین افزود که این رویکرد از بنیان‌گذار انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) الگو گرفته شده است و قرض‌الحسنه به‌عنوان یکی از ستون‌های اقتصاد اسلامی همواره نیازمند تحول و به‌روزرسانی است تا با اقتضائات روز هماهنگ شود.
دکتر حبیب‌اللهی در ادامه، به طرح تحول صندوق‌های قرض‌الحسنه اشاره کرده و گفت: برای اجرای این طرح، تلاش شد تا وضعیت موجود صندوق‌ها از طریق مصاحبه با مسئولان و خبرگان علمی بررسی شود. نتایج این مصاحبه‌ها در سه حوزه اصلی دسته‌بندی شده است: امور داخلی صندوق‌های قرض‌الحسنه، تنظیم‌گری و نظارت بر صندوق‌های قرض‌الحسنه و امور عمومی و کلان صندوق‌های قرض‌الحسنه. به گفته ایشان، صندوق‌های قرض‌الحسنه نوآوری‌هایی در زمینه تجهیز منابع ارائه کرده‌اند که از آن جمله می‌توان به اختصاص بخشی از سود فعالیت‌های اقتصادی به قرض‌الحسنه اشاره کرد. همچنین برخی صندوق‌ها از روش‌هایی برای تخصیص وام، شناسایی نیازمندان و اعتبارسنجی استفاده می‌کنند که می‌تواند الگویی برای سایر صندوق‌ها باشد.
وی در پایان به اهمیت نظارت بر صندوق‌های قرض‌الحسنه اشاره کرد و افزود که صندوق های قرض الحسنه لازم است نظارت واحد داشته باشند و این نظارت از عهده بانک مرکزی خارج است.
سخنرانی جناب آقای فرجی مدیرعامل سازمان اقتصاد اسلامی
آقای فرجی، مدیرعامل سازمان اقتصاد اسلامی، بر نقش حیاتی صندوق‌های قرض‌الحسنه در خدمت به مردم تأکید کرده و افزود که این صندوق‌ها بدون دریافت سود یا حقوق، به ارائه خدمات مالی می‌پردازند و درآمد آنها صرف تحکیم مبانی جمهوری اسلامی و توسعه قرض‌الحسنه می‌شود.
ایشان تأکید کرد که طی چهار دهه گذشته، هیچ‌یک از اعضای هیئت مدیره و مدیران صندوق‌ها درآمدی نداشته‌اند و گاهی خودشان هزینه‌ها را نیز پرداخت کرده‌اند. همچنین اشاره کردند که بسیاری از مردم برای رفع نیازهای اساسی، همچون مسکن، درمان و تحصیل به این صندوق‌ها مراجعه می‌کنند.
ایشان تأکید کرد که محدودیت‌های جدید اعمال‌شده از سوی بانک مرکزی، روند کار این صندوق‌ها را دشوار کرده و خواستار همکاری دانشگاه‌ها و سایر نهادها برای رفع این مشکلات شدند. در نهایت، ایشان پیشنهاد کرد که کنترل بر فعالیت صندوق‌ها باید حفظ شود تا از تخلفات احتمالی جلوگیری گردد، اما محدود کردن آنها می‌تواند مردم را به سمت نهادهای غیررسمی سوق دهد.
بیان تجارب موفق صندوق‌های قرض‌الحسنه
در بخشی از این رویداد، سه نفر از پیشکسوتان این حوزه آقایان اکرمی، آل احمد و لواسانی به بیان خاطرات، تجربه‌های موفق و دغدغه‌های خود در حوزه صندوق‌های قرض‌الحسنه اشاره کرده و نکاتی را پیرامون مشکلات و چالش‌های صندوق‌های قرض‌الحسنه بیان نمودند. همچنین پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت صندوق های ارائه کردند.
سخنرانی حجت‌الاسلام و المسلمین ابوترابی فرد
حجت‌الاسلام و المسلمین ابوترابی فرد به عنوان سخنران ویژه مراسم، در سخنان خود علاوه بر بیان ضرورت پیوند حوزه ودانشگاه برای پاسخ به نیازهای انقلاب اسلامی تأکید کرد که “مسائل حل‌نشده کشور نیازمند استحکام است و پیوند حوزه و دانشگاه می‌تواند راه را برای فهم مسائل اصلی کشور هموار کند.”
ایشان در بخشی از سخنان خود از دست‌اندرکاران برگزاری رویداد صندوق‌های قرض‌الحسنه در مسیر تحول به‌خاطر تلاش‌هایشان در گسترش فرهنگ قرض‌الحسنه قدردانی کرده و آرزوی موفقیت برای آنان داشت.
وی با اشاره به دهمین سالگرد ارتحال آیت‌الله مهدوی کنی (ره)، از فقدان شخصیت‌های متعهد در نهاد روحانیت ابراز تأسف کرد و افزود: “دستاوردهای امروز کشور و انقلاب مرهون حضور شخصیت‌های فهیم و عالم است.”
همچنین حجت‌الاسلام و المسلمین ابوترابی فرد به کارکرد مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع) پرداخت و بیان داشت: “مرکز رشد، امکان ارتباط فارغ التحصیلان و دانشجویانی که از سطح قابل قبول علم و انگیزه برای خدمت به اسلام و انقلاب اسلامی برخوردارند را با نیازهای واقعی جامعه فراهم می‌سازد.”
ایشان همچنین به تأثیر ثروت‌های مادی در نظام اجتماعی اشاره کرده و گفت: “ثروت شما، اقتصاد شما، مایه قوام و پایداری شماست.” حجت‌الاسلام و المسلمین ابوترابی فرد تأکید کرد که تأمین مالی، از عوامل کلیدی رشد اقتصادی است و قرآن کریم بر گسترش فرهنگ قرض‌الحسنه به عنوان نظام تأمین مالی در اقتصاد اسلامی تأکید دارد. ایشان تصریح کردند که قرض‌الحسنه باید به عنوان یکی از ستون‌های اقتصاد اسلامی ایفای نقش کند و باید در جهت تأمین مالی کلان عمل کند.
حجت‌الاسلام ابوترابی فرد بر لزوم مهار تورم و اهمیت آن برای گسترش نظام قرض‌الحسنه اشاره کرد و از تعامل با مقامات اقتصادی و نگاه مثبت آنها به نهاد قرض‌الحسنه سخن گفت. او در پایان از مدیران صندوق‌های قرض‌الحسنه قدردانی کرده و بر ضرورت تحول در این نظام برای خدمت به مردم تأکید نمود.
تقدیر از فعالان حوزه قرض‌الحسنه
در بخش پایانی این رویداد ضمن پخش کلیپی از مرحوم حاج احمد کریمی اصفهانی عضو سابق هیئت مدیره سازمان اقتصاد اسلامی و چهره خدوم و بی‌ادعا عرصه قرض‌الحسنه، یاد ایشان گرامی داشته شد و به سبب قدردانی از سالها خدمت خالصانه از خانواده ایشان تقدیر گردید. همچنین از مسئولین صندوق‌های قرض‌الحسنه حاضر در رویداد و فعالین این حوزه به خاطر سالها تلاش در ترویج و زنده نگه‌داشتن این سنت حسنه تقدیر به عمل آمد و مراسم تجلیل این عزیزان نیز برگزار شد. در ادامه تصاویر تقدیر از فعالان حوزه قرض‌الحسنه مشاهده می‌شود:
