گزارش جلسه «روش انتخاب حوزه مسئله»
گزارش جلسه «روش انتخاب حوزه مسئله»

اولین جلسه رویداد «فصل راعون» با عنوان «روش انتخاب حوزه مسئله»، در روز پنج شنبه 18 اردیبهشت ماه با ارائه دکتر سیدمجتبی امامی برگزار شد.

اولین جلسه رویداد «فصل راعون» با عنوان «روش انتخاب حوزه مسئله»، در روز پنج شنبه ١٨ اردیبهشت ماه با ارائه دکتر سید مجتبی امامی برگزار شد.

روش انتخاب حوزه مسئله

کارگاه روش انتخاب حوزه مسئله با ارائه دکتر سید مجتبی امامی برگزار شد. در این کارگاه تلاش شد تا در یک جلسه تعاملی با دانشجویان، آن‌ها را در گام هایی به حوزه مسئله خودشان نزدیک کنند. دکتر امامی ارائه خود را با تعریف حوزه مسئله شروع کرد. ایشان لازمه مؤثر شدن در عرصه انقلاب اسلامی را این دانست که دانشجویان و پژوهشگران عرصه علوم اجتماعی در کنار رشته تخصصی خود، یک حوزه مسئله داشته باشد. منظور از حوزه مسئله تخصص در رشته نیست. یا حتی تمرکز بر دغدغه شغلی مبتنی بر رشته نیست.

دکتر امامی با معرفی مسائلی مانند سلامت و بهداشت، حمل و نقل، فضای مجازی و … بیان کرد: “چنین مسائلی تنها درگیر با یک رشته نیستند، بلکه دانش و اطلاعات دیگری هست که شما برای حل این مسئله به آن‌ها نیازمند هستید”. ایشان در ادامه با طرح مثال مواد مخدر و چگونگی حل آن در جامعه آمریکا در مرحله اول نقص آن را نشان داد. در آن جا ابتدا حقوقی‌ها به مسئله نگاه کردند و گفتند برای کاهش مصرف مواد مخدر در جامعه باید جرم انگاری صورت بگیرد و در اجرا سخت‌گیری شود. پس از مدتی دیده شد که نه‌تنها مصرف کم نشد، بلکه تنها مشکل این بود که تعداد زندانی‌ها زیاد شد! بعد از این ماجرا افراد دیگری به این مسئله توجه کردند. کسانی که در حوزه سلامت کار می‌کردند با عنوان سلامت روان به این حوزه پیوستند. کسانی که در حوزه جامعه شناسی کار می‌کردند از جهت خودشان به مسئله پرداختند.

با این تقریر از حوزه مسئله دکتر امامی بیان نمود: “ما در واقع در یک نگاه دقیق بایستی برای عمل به تکلیف خودمان وارد دانشگاه و انتخاب حوزه مسئله شویم. برای این تکلیف، ما باید کارهایی را انجام دهیم که در آن حوزه مؤثر شویم. برای این کار، باید پژوهش انجام دهیم، باید میدان و بازیگرانی که در این مسئله مؤثر هستند را بشناسیم. با این مواجهه واقعی با مسائل ما واقعا به سمت تولید علم حرکت می‌کنیم و در نهایت آن چیزی که ما به عنوان مرجعیت علم را می‌شناسیم”.

دکتر امامی در مرحله بعد به ارائه روش انتخاب حوزه مسئله پرداخت. به عنوان توصیه‌های اصلی در این مرحله بیان شد که انتخاب ما در حوزه مسئله اولا ناگزیر از مسیرهایی است که طی می‌کنیم؛ مسیرها به ما به ما جهت می دهند. در مرحله بعد باید بدانیم که آن چیزی که به عنوان واقعیت بیرونی و در صحنه واقعی زندگی اجتماعی رخ می‌دهد، مجموعی از ابعاد مختلف هستند. یعنی ما در انتخاب یک حوزه مسئله انتخاب می‌کنیم که از آن دریچه با دیگر عرصه‌های علوم اجتماعی و در نگاه کلان‌تر با دیگر علوم و مسائل ارتباط برقرار کنیم تا حل آن مسئله را دنبال کنیم. نکته بعدی در عرصه حل مسئله این است که ما باید توجه کنیم این دانش‌هایی که کسب می‌کنیم در عرصه رشته علمی و در حوزه مسئله خودمان بایست تبدیل به اثر شود. به عبارتی همه این‌ها ذیل آن امر به معروف و نهی از منکر کلی نسبت به جامعه بایست دید. یعنی ما به حساب این که انسان هستیم و به حساب آن که در جامعه اسلامی زندگی می‌کنیم نسبت به مسائل جامعه اسلامی مسئول هستیم و به قدر وسع خود باید بتوانیم در حل مسائل جامعه اسلامی قدم برداریم.

در بخش پایانی این کارگاه، جهت دقت بیشتر بر انتخاب حوزه مسئله، با توجه به حوزه مسائل اولیه‌ای که شرکت کنندگان در رویداد انتخاب کرده بودند، دکتر امامی به بررسی ابعاد مختلف یک مسئله عمومی پرداخت. یکی از فعالیت‌ها در این بخش دیدن موضوعات جزئی‌تر از حوزه‌ مسائل بود. جهت شکل‌گیری این تجربه، ایشان با معرفی برخی از پایگاه‌های اینترنتی در حوزه سیاستگذاری و همچنین فعالیت برخی دانشگاه‌ها، برخی از نمونه‌های شبکه مسائل یک حوزه مسئله را در این کارگاه ارائه نمود.