سلسله جلسات عصر امام خمینی (ره)؛ جلسه دوم درآمدی بر فلسفه تاریخ در نگاه رهبر معظم انقلاب | آقای محمد قائمی راد
سلسله جلسات عصر امام خمینی (ره)؛ جلسه دوم درآمدی بر فلسفه تاریخ در نگاه رهبر معظم انقلاب | آقای محمد قائمی راد

در این جلسه با محوریت فلسفه تاریخ در اندیشه رهبر معظم انقلاب، شش سرفصل را برای تبیین نگاه ایشان به حرکت تاریخ ارائه شد...

قائمی‌راد در این جلسه با محوریت فلسفه تاریخ در اندیشه رهبر معظم انقلاب، شش سرفصل را برای تبیین نگاه ایشان به حرکت تاریخ ارائه داد. وی نخست به روش مطالعات تاریخی رهبر انقلاب پرداخت و گفت: نگاه رهبری به تاریخ، تحلیلی، کلان و بر پایه سنن الهی است. برخلاف نگاههای صرفاً مادی یا صرفاً معنوی، تحلیل ایشان هم قرآنی و هم عینی و تجربی است.
در سرفصل دوم، قائمی‌راد به نوع نگاه رهبر انقلاب به ماهیت تاریخ اشاره کرد و گفت: نگاه ایشان برخلاف دیدگاه تصادفی یا پراکنده به تاریخ، قائل به وجود قواعد و سنن الهی حاکم بر جوامع است. ایشان علاوه بر این، قائل به تکامل تاریخ‌اند، اما نه به‌صورت خطی، بلکه تکامل در بلندمدت و با فراز و فرودهایی که در مجموع به پیشرفت منتهی می‌شود.
در سرفصل سوم، وی به دلایل این نگاه تکاملی پرداخت و گفت: از نگاه رهبر انقلاب، عالم یک میدان هماهنگ است که همه اجزای آن در مسیر حق و توحید پیش می‌روند. قواعد الهی حاکم بر عالم، تخلف‌ناپذیرند و تنها انسان است که با اراده خود می‌تواند از این مسیر منحرف شود، ولی نهایتاً این اراده نیز در زمین بازی خداوند شکل می‌گیرد و محدود است. از همین رو، حرکت تاریخ، حرکتی موحدانه و به سمت اقامه توحید، ظهور، و تمدن مهدوی است.
در ادامه و در سرفصل چهارم، قائمی‌راد به نقش انسان در تکامل تاریخ پرداخت و گفت: انسان با اراده خود می‌تواند مسیر تاریخ را تعیین کند. خداوند عالم را با محوریت انسان و کرامت او طراحی کرده و تاریخ با اراده‌های انسانی، به‌ویژه اراده‌های بزرگ و جمعی، پیش می‌رود. در همین راستا، تمدن غرب نیز هر جا به قواعد عالم عمل کرده، پیش رفته است، اما چون غایت باطلی دارد، در نهایت دچار زوال می‌شود.
سرفصل پنجم به تحلیل جریان‌های حق و باطل در طول تاریخ اختصاص یافت. به گفته قائمی‌راد، تفاوت جریان حق و باطل در «ایمان به غیب» است. جریان حق علاوه بر بهره‌گیری از قواعد مادی، از قواعد معنوی نیز بهره می‌برد، در حالی که جریان باطل خود را از این قواعد محروم کرده و هرچه جلوتر می‌رود، حتی در بهره‌گیری از قواعد مادی نیز دچار ضعف می‌شود.
در نهایت، قائمی‌راد سرفصل ششم را به پایان تاریخ اختصاص داد و گفت: در نگاه رهبری، پیروزی نهایی از آنِ جریان حق است، چرا که این جریان هم با قواعد بیشتر عالم هماهنگ است و هم فطرت انسان‌ها با آن همراهی دارد. اراده‌های انسانی در نهایت به سمت حق تمایل دارند و پیروزی خون بر شمشیر، تجلی این اصل است. ایشان از این منظر، امام خمینی را نیز یک نقطه عطف در تاریخ معاصر دانستند که مصداق عینی پیروزی اراده بر ابزار بود.