در این سال های پس از ارتحال حاج نادر، جامعه هنری انقلاب ، شاید همان حسی را تجربه می کند که پیشتر و پس از شهادت سید مرتضی آوینی، تجربه کرده بود. آن حس چیزی نیست جز نوعی ادراک خلاء از نبودن یک تکیه گاه مستحکم. این در حالی است که هنوز، عطر ارزش های امام در ایران، لبنان، عراق، یمن و فلسطین به مشام می رسد و مادامی که چنین عطر و بویی در صحنه اجتماع پراکنده شده باشد، می توان دوباره نادر شد!
بسیاری از کسانی که با یک نگاه عمیق به موضوع هنر نگریستهاند به این نکته اذعان کرده‌اند که خلق یک اثر هنری، نیازمند زبانه کشیدن نوعی آتش عشق در وجود هنرمند است. به تعبیر دیگر، آفرینش هنری، نیازمند یک برانگیختگی وجودی در اعماق درونی هنرمند است، چراکه این برانگیختگی ابتدا باعث «استحسان شمایل محبوب» و «انکشاف وجوه زیبایی‌شناسانه» او توسط عاشق می‌شود و بعد زمینه تبدیل این زیباییِ مشهود را در قالب نشانه های هنری فراهم می‌کند. (۱) در ساحت هنر و رسانه انقلاب اسلامی، شعله این عشق در موارد متعددی با دلباختگی هنرمند انقلابی نسبت به شخصیت و اندیشه امام خمینی (ره) که در واقع تجلی ارزش های انقلاب اسلامی بود رخ داده است. شاید همین موضوع باعث می شود که شخصیت امام (ره)، یک دال کلیدی در آثار تولیدی رشته‌های گوناگون هنری در فضای انقلاب اسلامی محسوب شود؛ چنانچه مشابه همین فرایند درباره دال «شهید» نیز رخ داده است.
به نظر می‌رسد که سرآغاز داستان نادر طالب زاده با هنر و رسانه انقلاب اسلامی نیز به همین نقطه باز می‌گردد، زمانی که او یک روز صبح، در آمریکا، عکس امام (ره) را بر روی صفحه یکی از مجله‌های غربی می‌بیند، جمله‌ای از ایشان را درباره محمدرضا پهلوی می‌خواند، از شجاعت امام خمینی (ره) در مواجهه با شاه متعجب می‌شود و نهایتاً شعله‌های عشق به امام (ره) در وجودش برافروخته می‌شود . (۲) در همین لحظه کلیدی است که با به میدان آمدن «جذابیت امام خمینی (ره) »(۳)، اغواگری‌های غرب مدرن رنگ می‌بازد، تقلبی بودن ژست‌های روشنفکرانه عیان می‌شود و حقانیت ارزش‌های الهی رخ می‌نمایاند. درست همین لحظه حساس است که در آن، انسانی که اگرچه مسلمان زاده است ولی هرگز در یک محیط مذهبی زیست نکرده، با اتکا به حق جویی عمیقی که در وجودش نهادینه شده بود، به یک «انسان نجات‌یافته» تبدیل می‌شود . (۴) همین نجات‌یافتگی، او را رها از هر قید و بند زائدی، در قامت یک بسیجی ساده و به عنوان بولدوزرچی به جبهه‌های نبرد حق علیه باطل می‌فرستد و پس از چندی، دوست و همراهی را نصیبش می‌کند که خیلی‌ها حسرت هم‌نشینی با او را داشته و دارند، شید سید مرتضی آوینی! (۵)
هنر مورد نظر امام خمینی، هنری است که راه ستیز با جهانخواران شرق و غرب را بیاموزد (۶) و رسانه طراز مورد نظر ایشان نیز همچون یک دانشگاه عمومی ، (۷) رشددهنده و تعالی‌بخش است. بر همین مبنا، چند دهه تلاش هنری و رسانه‌ای مرحوم طالب زاده، به مثابه هنرمند و فعال رسانه‌ای که مجذوب مغناطیس امام (ره) بود را به شدت میتوان با محوریت استکبارستیزی و تلاش وی برای بازخوانی رسانه انقلاب از منظر آگاهی‌بخشی به انسان معاصر فهم کرد. اینچنین است که او در کنش‌های رسانه‌ای مختلف خود، سعی در نشان‌دادن چهره کریه صهیونیسم داشت و کوشش می کرد «راز» برساخته شدن قدرت غرب در جهان رسانه را افشا کند.
کسی که آتش عشق در وجودش شعله ور شده باشد، همچنان که زیبایی‌های محبوب را می‌بیند و روایت می‌کند، دائماً درصدد آن است که دیگران را نیز به وادی این دلدادگی راهنمایی کند. در سنت ما نیز، تربیت هنری، در پرتوی نوعی نظام استاد و شاگردی رقم می‌خورد، به نحوی که هنرآموز، نه فقط فن هنر بلکه آداب شهود زیبایی و روایت آن را از استاد خود می‌آموخت . (۸) شاید بتوان گفت که نادر طالب زاده، با سال‌ها مجاهدت خستگی ناپذیر با راه اندازی هسته‌های مقاومت رسانه‌ای در ایران و جهان اسلام به خصوص لبنان، به نوعی در صدد احیای امروزین همین سنت تاریخی در زمانه انقلاب اسلامی بود. به این ترتیب، طالب‌زاده، به گردن بسیاری از جریانات هنری و رسانه ای کشور و حتی جهان اسلام، حق استادی داشت.
در این سال‌های پس از رحلت ایشان، جامعه هنری انقلاب ، شاید همان حسی را تجربه می‌کند که پیشتر و پس از شهادت سید مرتضی آوینی، تجربه کرده بود. آن حس چیزی نیست جز نوعی ادراک خلاء بواسطه نبودن یک تکیه گاه مستحکم که می‌شد به پشتوانه او، گام‌های مستحکم و جسوانه‌ای برداشت. این در حالی است که هنوز، عطر ارزش‌های امام در ایران، لبنان، عراق، یمن و فلسطین به مشام می‌رسد و مادامی که چنین عطر و بویی در صحنه اجتماع پراکنده شده باشد، میتوان دوباره عاشق شد، دوباره زیبایی را دید و آن را روایت کرد، میتوان دوباره نجات یافت و نادر شد!
۱) رک. کتاب «فلسفه هنر در عشق‌شناسی ملاصدرا»، مهدی امام جمعه، ص ۱۳.
۲) رک. گفتگوی حسین دهباشی با نادر طالب زاده در برنامه خشت خام.
۳) رک. بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در سالگرد ارتحال امام خمینی ( ره)، ۱۳۹۶/۳/۱۴
۴) رک. گفتگوی سیمافکر با نادر طالب زاده
۵) رک. گفتگوی رسانه KHAMENEI.IR با آقای رضا برجی، عکاس و مستندساز
۶) صحیفه امام خمینی (ره)، ج ۲۱، ص ۱۴۵-۱۴۶
۷) صحیفه امام خمینی (ره)، ج ۶، ص ۳۳۹
۸) رک. کتاب «قدر، نظریه هنر و زیبایی در تمدن اسلامی»، دکتر حسن بلخاری قهی، ضمیمه دهم، شرح نظام استاد و شاگردی
منتشرشده در روزنامه وطن امروز
