بازخوانی مکتب امام (ره)؛ از ولایت فقیه تا استقلال ملی؛ جامعه مستقل، تبیینی نو از خط امام و رهبری؛ اصل تبیین در سیره مبارزاتی امام خمینی (ره)
دکتر محسن جوهری: بازخوانی مکتب امام (ره)؛ از ولایت فقیه تا استقلال ملی
دکتر جوهری سخنان خود را با اشاره به دو رویکرد متفاوت در مواجهه با بزرگداشت سالگرد امام (ره) آغاز کرد: نخست، نگاهی صوری و تشریفاتی که بیشتر نهادها به آن گرفتارند؛ و دوم، رویکردی اجتهادی و زنده که به بازخوانی اجتهادی اندیشه امام در پیوند با شرایط زمانه می‌پردازد؛ رویکردی که رهبر معظم انقلاب همواره بر آن پای می‌فشارند.
او تأکید کرد که مجموعه بیانات ۱۴ خرداد رهبر انقلاب، گنجینه‌ای ارزشمند برای شناخت مکتب امام خمینی (ره) به‌مثابه قرائتی از اسلام ناب محمدی (ص) و مبنای الهیات اجتماعی انقلاب اسلامی است.
جوهری در ادامه به دو اصل مورد تأکید امسال رهبر انقلاب، یعنی «استقلال ملی» و «ولایت فقیه»، اشاره کرد و گفت این دو اصل، ارتباطی منطقی و عمیق با یکدیگر دارند. او با استناد به تحلیل شهید مطهری در تبیین حرکت و رشد جوامع توضیح داد که برای رشد هر موجود زنده، هم وجود شرایط لازم (مقتضی) ضروری است و هم نبود موانع. در این نگاه، استقلال ملی به معنای رفع موانع و ولایت فقیه (مردمسالاری دینی) به‌عنوان مقتضی حرکت جامعه شناخته می‌شود.
او افزود: استقلال، نه ارزشی در کنار سایر ارزش‌های انقلاب، بلکه شرطی بنیادین برای تحقق همه آن‌هاست؛ چرا که با تضعیف استقلال، راه رسیدن به عدالت، پیشرفت و سایر ارزش های اجتماعی دیگر نیز بسته خواهد شد. از نگاه او، تأکید مجدد رهبر انقلاب بر مسئله استقلال، نشانه‌ای از بروز خللی جدی در این حوزه است.
این پژوهشگر هسته مکتب امام خمینی (ره) همچنین به موضوع تطبیق اصول و مبانی مکتب امام خمینی (ره) بر مسائل روز جامعه به خصوص مذاکرات هسته ای پرداخت و بر ضرورت صیانت از این صنعت به نحوی که کل فرایند های مرتبط با آن از علوم پایه تا عرصه های کاملا عملیاتی همچون پزشکی هسته و الکترونیک و … تأکید کرد.
سید مصطفی موسوی: جامعه مستقل، تبیینی نو از خط امام و رهبری
سید مصطفی موسوی سخنان خود را با تمرکز بر مفهوم «استقلال ملی» در بیانات رهبر معظم انقلاب آغاز کرد. به‌گفته او، رهبر انقلاب با بازخوانی اندیشه امام خمینی، در پی بازتبیین ایده «جامعه مستقل» هستند؛ جامعه‌ای که در برابر تقسیم‌بندی‌های تحمیلی غرب مانند «جهان اول» و «جهان سوم»، دارای هویتی مستقل و درونی است.
موسوی این رویکرد را در تقابل با ساختارهای علوم اجتماعی مدرن دانست که جوامع را همواره بر اساس مدل‌های غربی می‌سنجند. به باور او، انقلاب اسلامی برخلاف این منطق رایج، حامل الگویی برای جامعه‌ای مستقل بود که از وابستگی‌های فکری، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی فاصله می‌گیرد.
او با اشاره به نمونه‌هایی مانند مخالفت امام با کاپیتولاسیون، تاکید بر خودکفایی و حمایت از مسئله فلسطین، نشان داد که استقلال ملی در نگاه امام و رهبری با «آزادی جمعی» گره خورده است. چرا که استقلال از منظر رهبر معظم انقلاب به معنای آزادی در وسعت جمعی ترجمه می‌شود. از منظر ایشان، استقلال بستری برای شکوفایی استعدادها و پیشرفت جامعه فراهم می‌کند و بدون آن، حتی دی‌نداری فردی نیز در معرض تهدید قرار می‌گیرد.
موسوی در پایان، تحقق استقلال را مشروط به «وحدت کلمه» دانست. وحدت کلمه‌ای که با تجمیع نیروهای درون یک جامعه، زمینه را برای ایجاد جامعه مستقل فراهم می‌کند. البته در این معنا وحدت کلمه به‌معنای وفاق با هر جریان و دسته و گروه سیاسی نیست؛ بلکه وحدت مبتنی بر منافع ملی، با محوریت اسلام و خط امام خمینی(ره) مدنظر قرار دارد.
امیرمهدی حسیبی طاهری: اصل تبیین در سیره مبارزاتی امام خمینی (ره)
در ادامه جلسه، امیرمهدی حسیبی طاهری، پژوهشگر هسته مکتب امام خمینی(ره) مرکز رشد، با تأکید بر نقش کلیدی اصل «تبیین» در مکتب امام، آن را راهبرد اصلی در مردمی‌کردن مبارزه دانست. وی با اشاره به سخنان رهبر انقلاب درباره غافلگیری غرب از انقلاب اسلامی، گفت: برخلاف تصور مقامات غربی، انقلاب اسلامی شوکی غیرمنتظره برای قدرت‌های جهانی بود.
حسیبی طاهری با استناد به تفاوت انقلاب اسلامی با سایر انقلاب‌ها، تأکید کرد که امام خمینی(ره) مردم را در قلب مبارزه قرار داد و با تبیین مداوم، عقل‌ها و دل‌ها را اقناع می‌کرد. او همچنین به شیوه‌های متنوع امام در تبیین، از تلگراف و منبر تا بهره‌گیری از رسانه‌های خارجی اشاره کرد و نقش ایرانیان خارج از کشور در تبیین جهانی انقلاب را مهم خواند.
وی در پایان، با اشاره به سخنان اخیر رهبر انقلاب درباره صنعت هسته‌ای، خاطرنشان کرد: همان‌گونه که امام با تبیین انقلاب را به پیروزی رساند، امروز نیز انقلاب اسلامی برای پیشرفت نیازمند «جهاد تبیین» است، و هر فرد باید درباره فواید صنعت هسته‌ای و حق غنی‌سازی برای ملت ایران روشنگری کند.
