اگر بهدنبال بهبود صادرات و کاهش واردات و همچنین افزایش اندازه کیک اقتصاد هستیم، راهکار افزایش نوآوری و بهرهوری در کسبوکارها است. ثبات متغیرهای اقتصاد کلان مالی همچون نرخ ارز، سطح عمومی قیمتها، تورم، نرخ بازده بدون ریسک اقتصاد، ارزش پول ملی و ... لازمه بهبود فضای کسبوکار است.
برای ایجاد رونق در تولید ملی و سودمندی عموم مردم از این رونق مسلماً رهیافتهای مختلفی وجود دارد، اما با توجه به تجربیات و رخدادهای اقتصاد ایران طی سه دههی اخیر، بیثباتی در فضای اقتصاد کلان و متغیرهای کلیدی مربوط به آن میتواند تمامی موفقیتهای بهدست آمده در عرصه تولید و سودمندی عموم مردم از آن را در یک چشم بر هم زدنی به باد دهد.
از مهمترین این متغیرهای کلیدی، نرخ ارز است. نرخ ارز از این منظر اهمیت دارد که اقتصاد ملی در برخی از عرصههای تولید وابسته به واردات است و تصمیم تولیدکننده در انتخاب بین بازار صادراتی و بازار داخلی وابسته به نرخ ارز است. مهمتر اینکه، افزایش نرخ ارز به سرعت در قیمتهای کلیهی نهادهها، کالاها و خدمات بازارهای کشور منعکس میشود اما کاهش نرخ ارز چنین نیست. حال آنکه درآمد نیروی کار طول میکشد با تغییرات نرخ ارز خود را تعدیل کند. نتیجهی این امر کاهش قدرت خرید جامعه است بهویژه کسانی که ثروت چندانی ندارند. بیثباتیهای نرخ ارز زمینهساز سفتهبازی است و در این فضای غبارآلود، راه چندساله طی چند روز برای کسب ثروت طی میشود. در چنین فضایی انگیزه سرمایهگذاری در امر تولید رنگ میبازد، سرمایههای مالی ریز و درشت به سمت بازار ارز روانه میشود. آرام آرام پول ملی در تعیین نرخ قراردادها و معاملات و مبادلات کمرنگ میشود و ارز خارجی مبنای آن قرار میگیرد.
در این حالت دیگر نظام بانکی ابزار خود برای حمایت از تولید ملی را از دست میدهد. نیروی کار و سرمایههای ملی ترجیح خواهند داد درآمد ارزی داشته باشند تا درآمد ریالی. لذا سلطه ارز خارجی در کشور حاکم میشود و حتی اگر به صورت قهری از این کار مانع شود، نیروی کار و صاحبان سرمایه راه خارج را در پیش میگیرند. در کشورهای خارج کسب درآمد خواهند کرد و در داخل هزینه ریالی خواهند پرداخت. خلاصه آنکه بیثباتی افسارگسیخته نرخ ارز نه تولید ملی باقی میگذراد و نه ابزار حمایتی در دست مقامات سیاستگذاری، اجرایی و نظارتی برای ایجاد رونق در آن. بدلیل وجود چنین پیامدهایی است که تعیین نرخ ارز همواره از چالشبرانگیزترین مباحث نزد سیاستگذران و صاحبنظران اقتصادی است.
گزارش حاضر که توسط آقایان مجید کریمی و دکتر یونس سلمانی از اعضای حلقه اقتصاد تحریم مرکز رشد تدوین و تنظیم شده است به بسط این موضوع میپردازد.
جهت دسترسی به فایل گزارش «رونق تولید ملی با سیاستگذاری صحیح ارزی» روی این قسمت کلیک کنید.
- منبع خبر : حلقه اقتصاد تحریم