این یادداشت به نگارش درآمده گفتاری از محمدمهدی موحدی، استاد دانشگاه شاهد در نقد سند الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت و شیوه مواجهه با آن است.

در ادامه سلسله‌مطالبی که ذیل موضوع سالگرد فراخوان رهبر انقلاب برای بررسی الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت در این صفحه و به‌همت مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع) تولید شده، امروز گفت‌وگویی تفصیلی با حمیدرضا فرتوک‌زاده، استاد دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر از نظر می‌گذرد. این گفت‌وگو توسط سیامک طهماسبی پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع) تهیه و تنظیم شده است.

سال گذشته با هدف ارزیابی سند الگوی پیشرفت، هسته نوآوری مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، نشستی با حضور دانشجویان و استادان علاقمند برگزار کرد. در این نشست علمی، استاد مسعود درخشان، نکات ارزشمندی را در نقد و ارزیابی سند بیان نمودند که دوازده محور سخنرانی ایشان تقدیم حضور می­گردد.

روند حرکت جریان الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت و مرکز الگو بعد از سال‌ها نشان می‌دهد هویت این مرکز نیاز به بازاندیشی دارد. این نوشتار سعی دارد بابی برای گفت‌وگوی بیشتر و تعمیق جریان الگوی اسلامی-ایرانی ایجاد کند.

این واقعیت که پس از تدوین سند چشم‌انداز 20ساله در دهه سوم حیات جمهوری اسلامی، سیاستگذاران عالی کشور در چهارمین دهه دست به‌کار تدوین الگوی پیشرفت اسلامی – ایرانی زده‌اند، خود گویای بلوغ تدریجی نظام حکمرانی به‌شمار می‌رود. سند پایه شامل مبانی، آرمان‌ها، رسالت، افق و تدابیر است که به‌جهت نزدیک بودن به سطح سیاستگذاری، مهم‌ترین بخش این سند 56 تدبیری است که درحوزه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ذکر شده است.

محمدهادی زاهدی‌وفا استاد گروه اقتصاد نظری و رئیس سابق دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) و همچنین عضو شورای عالی مرکز الگو در گفت‌وگو با ما الزامات تدوین الگوی ایرانی - اسلامی پیشرفت را بررسی کرده است که مشروح آن در ادامه از نظر می‌گذرد.

22 مهر 1399، دومین سالگرد فراخوان مقام معظم رهبری برای تکمیل و ارتقای «سند الگوی پایه اسلامی‌ایرانی پیشرفت» است. پس از انتشار این سند در مهرماه 1397، رهبر معظم انقلاب اسلامی مدظله‌العالی، دستگاه‌ها، مراکز علمی، نخبگان و صاحب‌نظران را به بررسی عمیق ابعاد مختلف سند تدوین‌شده و ارائه نظرات مشورتی جهت تکمیل و ارتقای این سند فراخواندند.

الگوی ایرانی - اسلامی پیشرفت، امروزه در عرصه خط‌مشی‌گذاری و برنامه‌ریزی کشور مفهوم شناخته‌شده و معتبری است. تجربه کشورهای موفق و پیشرفته نشان می‌دهد گذر از بحران‌ها و دستیابی به جایگاه عالی در دنیا از مسیری جز برنامه‌ریزی همه‌‌‌‌جانبه و توام با آینده‌نگری نخواهد گذشت. یک کشور در این مسیر چه با جراحی اقتصادی همراه باشد و چه تحولات سیاسی و اجتماعی، چه تاریخی چندهزار ساله داشته باشد و چه چندصد ساله، چه کشوری دین‌مدار باشد و چه بی‌‌‌دین، دستیابی آن کشور به توسعه و پیشرفت، نیازمند یک الگو، نقشه یا برنامه‌ای است که چارچوب حرکت را مشخص کند. در این نوشتار، برآنیم الگوی ایرانی - اسلامی پیشرفت را از منظر اجرا بررسی کنیم. به‌عبارت دیگر با تجربه‌‌‌‌ای که از اجرای سایر سندها و الگوها در کشور خود داریم، به ارائه و پیش‌بینی چالش‌هایی خواهیم پرداخت که ممکن است پس از اجرای الگو با آن مواجه باشیم.

جایگاه طراحی‌شده از طرف مسؤولان نظام برای سند الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت متفاوت از دیگر اسناد توسعه‌ای و حکمرانانه کشور بوده است. این جایگاه متفاوت، بالطبع نیازمند ساختار و چارچوب متفاوتی نیز هست که باید متناسب با اقتضائات و مأموریت جدید باشد. به نوعی انتظار از سند الگو آن بوده که بتواند با نگاهی به تجربه 70 سال برنامه‌ریزی توسعه در کشور و با تجمیع تجربه 40 ساله در زمینه الگو‌های توسعه بومی و متناسب با اقتضائات اسلامی - ایرانی، طرحی نو برای برون‌رفت از مشکلات کنونی و جلوگیری از تکرار اشتباهات گذشته در برنامه‌ریزی پیشرفت بیابد تا حرکت کشور به سمت چشم‌انداز مطلوب تسهیل شود. این مأموریت بزرگ باید در سند الگوی پیشرفت خود را نمایان می‌کرد.