عزيزي از من خواست كه نامهای براي دوستان ورودي امسال دانشگاه امام صادق علیهالسلام بنويسم. بسيار انديشه كردم چه بنويسم كه احتمالاً حقي از شما به گردن من نيايد. بر آن شدم تا بگويم بر شما آنچه را كه امروز بيست سال پس از ورود به دانشگاه امام صادق علیهالسلام به تجربه آموختهام و اي كاش آندم كه پا به دانشگاه گذاردم كسي اين نكات را به من هم گوشزد میکرد...
دکتر مسعود امانی، از ورودیهای سال ۷۵ هستند که در رشته معارف اسلامی و حقوق خصوصی تحصیل کردهاند. ایشان تجربهی فراوان و مفیدی در مشاورهی حقوقی شرکتهای معظم اقتصادی و نفتی داشته و زیر سایه تلمذ دروس فقهی در محضر اساتید بزرگواری چون آیتالله باقری کنی (حفظهالله)، ظرفیت ممتازی برای بدنه سیاستگذاری حوزه نفتی کشور بشمار میروند. طراحی رشته حقوق نفت و گاز در مقاطع ارشد و دکتری و استادی موثر در این حوزه که برگرفته از تماسهای مستمر با مسالهها است، تحسینآفرین است.
صداقت بیرحمانه!
بنام خداوند جان و خرد کزین برتر اندیشه برنگذرد
عزیزی از من خواست که نامهای برای دوستان ورودی امسال دانشگاه امام صادق علیهالسلام بنویسم. بسیار اندیشه کردم چه بنویسم که احتمالاً حقی از شما به گردن من نیاید. چیزی نگویم که بجای هدایت گمراهی آورد. لحظات عمر شما که در دست اساتید شماست تنها سرمایه شماست. بنابراین باید با لحاظ احتیاط سطور را در جان کاغذ بیاورم که هم حق محبت دوست را بجای آورده باشم و هم از تحمل دین تلف وقت شما مبری باشم. لذا به تأسی از کلام حضرت امیر که میفرماید: «فَأَحْبِبْ لِغَیْرِکَ مَا تُحِبُّ لِنَفْسِکَ وَ اکْرَهْ لَهُ مَا تَکْرَهُ لَهَا: آنچه که براى خود دوست میداری، برای دیگران هم دوست …» بر آن شدم تا بگویم بر شما آنچه را که امروز بیست سال پس از ورود به دانشگاه امام صادق علیهالسلام به تجربه آموختهام و ای کاش آندم که پا به دانشگاه گذاردم کسی این نکات را به من هم گوشزد میکرد، اگر چه هر چه آموختهام از دانشگاه و به برکت نام امام صادق علیهالسلام بود.
۱. دانشجویی یعنی پرسش: اصولاً تفاوت آموزش عالی و آموزش مقدماتی در این است که در آموزش عالی شما باید مسئلهها را شناسایی کنید. توانایی شناخت مسئله که عبارت دیگر آن سؤال داشتن است شاخصه اصلی دانشجوست. دانشجو همیشه سؤال دارد. استاد نیز عالم به تمام پرسشها نیست و فرض آن است که در حوزه محدودی تحقیق کرده و در آن حوزه مسئله را شناخته و در قدم اول به شما کمک در شناخت مسئله میکند و از قضا این موضوع مهمترین کارکرد استاد است. به بیان دیگر درسی که استاد در کلاس ارائه میکند تنها یک مثال از بیان هزاران مسئله ممکن و راهحل احتمالی آن است. شما اگر با این دید وارد دانشگاه و بعد بازار کار شوید در عمل با هزاران مسئله برخورد خواهید کرد که پاسخ هیچ یک را در دانشگاه نشنیدهاید و قرار هم نبوده که بشنوید؛ اما قرار است دانشگاه مسئله شناسی و راهحل شناسی را به شما بیاموزد. یادم هست در سال چهارم دانشگاه شاگرد کلاس فقه جناب حجهالاسلام رجحان بودم. سؤالی پرسیدم که ایشان پاسخ را به جلسه بعد حواله داد. در جلسه موعود بعد از بیان نظر خویش به من گفت که نمره درس شما از الآن نمره کامل است چون سؤالی را پرسیدهاید که در ده سال تدریس من، کسی به ذهنش خطور نکرد.
پس یادتان باشد اگر بعد کلاسی یا درسی سؤالی نداشتید، بدانید از آن درس هیچ نیاموختهاید. اگر ذهن شما مسئله شناس و پرسشگر شد آنوقت اطلاق واژههای تحصیلکرده و دانشگاهی بر شما با مسما خواهد بود و احتمالاً در زندگی شخصی و کاری انسانی مؤثر و پیش برنده خواهید بود.
٢. خود را محدود به آموزش دانشگاه و رشته تحصیلی خود نکنید. زبان خارجه را بسیار خوب بیاموزید بهگونهای که مانند زبان مادری قادر به استفاده از منابع خارجی باشید. در این صورت دامنه مسائل اجتماعی شما گسترده خواهد شد و در اجتماع پیرامونی خود نکاتی را مشاهده میکنید که همیشه از دید همقطاران شما پنهان است. به گمان من مسئله شناسی پایه توسعه علم است و مرهون خلاقیت و پرسشگری.
٣. زندگی دانشگاهی و علمی موفق بدون زندگی شخصی و عاطفی سالم امکان تحقق ندارد. در تمام سالهای تحصیل یادتان باشد که مهمتر از درس و مدرسه برای انسان عشق است و عاطفه. فرصت مهرورزی صادقانه و یافتن همراه واقعی زندگی را هیچگاه فدای هیچ موقعیت اجتماعی و شغلی نکنید که تنها چیزی است که فوتش جبران ناشدنی است. انسان دارای زندگی شخصی موفق حتی اگر در عرصه زندگی اجتماعی موفقیت چشمگیر نیابد خوشبخت است، لکن انسان موفق در زمینه زندگی اجتماعی اگر در زندگی شخصی توفیق نیابد چون خرمن در حال سوختنی است که دیگران فقط نور آن را میبینند. جامعه سالم را هم انسانهای خوشبخت میسازند.
۴. به قول جناب حجهالاسلام رجحان: با خودتان صادق باشید و آنهم صداقت بیرحمانه! هیچگاه به خودتان دروغ نگویید که زوال عمر و عقل است. صداقت و نیت خوب دو سرمایه توفیق است!