یکی از نیازهای هر انقلاب و فکر جدیدی، ساخت مفاهیم، واژگان و نهادهای نو و مخصوص به خود است.[۱] این مفهوم‌سازی و واژه‌سازی یکی از اقداماتی است که رهبر معظم انقلاب همواره به آن اهتمام داشته‌اند و از جمله می‌توان به مفاهیمی چون اقتصاد مقاومتی، محور مقاومت، مکتب امام و … اشاره کرد.

اطلاق واژه مکتب به شهید سلیمانی، توسط رهبر معظم انقلاب در تاریخ ۱۳۹۸/۱۰/۲۷ از جمله واژه‌سازی‌ها و مفهوم‌سازی‌های امام جامعه است که در مسیر راهبری معظم له نقش ایفا می‌کند و قابل ردیابی است.

از سوی دیگر، لازمه هر مفهوم‌سازی، مفهوم‌پردازی متناسب، عینیت‌بخشی و امتداد آن تا عرصه واقعی میدان است. بنابراین، مکتب حاج قاسم هم نیازمند آن است تا مفهوم‌پردازی متناسب آن انجام شود و هم نسبت به عینیت‌بخشی و اقدام میدانی، طراحی صورت گیرد.

هسته مدیریت جهادی مرکز رشد دانشگاه امام صادق ^{علیه‌السلام} که یکی از حوزه‌های ماموریتی خود را مکتب حاج قاسم تعریف کرده است بدنبال آن است تا به این مطالبه رهبر معظم انقلاب، جامه عمل بپوشاند. از این رو در تازه‌ترین فعالیت خود، جلساتی جهت ایجاد اتصال بین مبانی نظری و واقعیت‌های میدانیِ حوزه مکتب حاج قاسم طراحی کرده است. این فعالیت، از گام‌های ابتدایی در تحقق مکتب حاج قاسم محسوب می‌شود.

جلسات «میدان تا مبنا؛ مکتب حاج قاسم» با هدف مفهوم‌پردازی و عینیت‌بخشی به مکتب حاج قاسم آغاز به کار کرده است.

این جلسات که در موضوعات مختلفِ ذیل مکتب حاج قاسم برگزار می‌شود دارای دو بخش اصلی است. در ابتدای هر جلسه، یکی از همراهان و نزدیکان شهید سلیمانی، به بیان روایت‌هایی از ایشان در موضوع مربوطه می‌پردازند سپس تحلیل نظری مکتب حاج قاسم از آن موضوع توسط یکی از اندیشمندان ارائه می‌گردد.

اولین جلسه از سلسله جلسات «میدان تا مبنا؛ مکتب حاج قاسم» با موضوع الگوی ولایتمداری در مکتب حاج قاسم در روز ۲۷ آذر ماه و با حضور آیت‌الله میرباقری، سردار ابوالحسنی، آقای سیداحمد عبودتیان و جمعی از فعالان این عرصه در محل دانشگاه امام صادق^{علیه‌السلام} برگزار شد.

در ابتدای این جلسه، جناب آقای دکتر مصباح‌الهدی باقری، استاد هادی هسته، ضمن تبیین ضرورت پرداختن به این موضوع در انقلاب اسلامی و نسبت آن با امر و فرمایش ولی، طراحی مدنظر جهت برگزاری این جلسات را بیان کردند. پس از آن و براین اساس هریک از مهمانان بحث خود را ایراد کردند.

ابتدائا آقای سیداحمد عبودتیان به بیان نکاتی در ضرورت پرداختن به مکتب حاج قاسم در نسبت شرایط امروز انقلاب اسلامی پرداخت. سپس سردار ابوالحسنی که خود از یاران و همراهان شهید سلیمانی در طی سالیان بوده‌اند، روایت‌هایی از نوع مواجهه شهید سلیمانی با ولی و توضیح نحوه ولایتمداری ایشان ارائه کردند. سردار ابوالحسنی در ابتدای مطالب خود، توضیحی از کم و کیف همراهی خود با حاج قاسم در دوران حیات ایشان بیان کردند. سپس نکاتی در تبیین مجموعه فعالیت‌های انجام شده بعد از شهادت حاج قاسم ارائه شد و در ادامه، صحبت‌ها به بیان روایت‌های از سیره شهید سلیمانی در توضیح ارتباط ایشان با ولی، نوع تاثیرپذیری ایشان، توصیف نگرش‌ها و مواجهه با فرامین رهبری معظم در میدان اختصاص پیدا یافت.

در ادامه آیت الله میرباقری نکاتی تفصیلی در توضیح چیستی مکتب حاج قاسم، نسبت ایشان با ولایت و الگوی ولایتمداری شهید سلیمانی بیان فرمودند.

گزیده‌ای از نکات آیت‌الله میرباقری در ادامه تقدیم می‌گردد:

• ما در نظام اسلامی به منظومه‌ای که رابطه اعتقادات با رفتار اجتماعی را مشخص کند نیازمندیم.
• شهید سلیمانی مجموعه رفتار منظم و هدفدار در ۴ دهه است که بخشی از آن، معارض بخش دیگر نیست؛ اگر حاج قاسم مبنا نداشت این موضوع ممکن نبود. فلذا مکتب حاج قاسم یک امر حقیقی است و نه ذوقی.
• مقصود از مکتب، منظومه ارزشی، بینشی، دانشی و عملکردی است. مکتب، ایمان متصل به عمل است و درواقع بین مفاهیم پایه و عمل، ارتباط وجود دارد. به نوعی، اعمال و رفتار، ادامه‌ی مبانی هستند.
• ما باید بتوانیم نظام فکری، نظام تربیتی و نظام مناسک و رفتار را از مکتب حاج قاسم استخراج کنیم آنگاه طبقه مرجع ما هم در جامعه متفاوت خواهد شد.
• اساسا در این مکتب، تربیت در ساختار ولایت و تولی و ذیل ولایت الهی رقم می‌خورد فلذا اگر کسی نتواند جایگاه مرجعیت و ولایت را مشخص کند دچار تذبذب می‌شود. براین اساس، حتما شهید سلیمانی یک مکتب است.
• حاج قاسم مثل مرحوم شهید مطهری یا علامه مصباح در جایگاه ارائه یک مکتب فکری نبوده فلذا اگر بگوئیم در صحبت‌ها و بیانات ایشان می‌شود مکتب استخراج کرد اشتباه است اما با یک نگاه درجه دو این موضوع ممکن و البته درست است.
• ممکن است فردی در جایگاه ارائه یک مکتب نباشد اما صاحب یک مکتب باشد.

لازم به ذکر است حسن ختام این جلسه حدودا سه ساعته، برقراری مباحثه بین حضار بود که پایه‌ای برای ادامه این مسیر محسوب می‌شود.

پی‌نوشت:

[۱] یکی از چیزهائی که در هر حرکت عمومی و در هر نهضت لازم است، این است که بر اساس تفکرات و مبانی پایه‌ای این نهضت و این جریان، هم بایستی «واژه‌سازی» بشود، هم بایستی «نهادسازی» بشود. وقتی یک فکر جدید – مثل فکر حکومت اسلامی و نظام اسلامی و بیداری اسلامی – مطرح میشود، مفاهیم جدیدی را در جامعه القاء میکند؛ لذا این حرکت و این نهضت باید واژه‌های متناسب خودش را دارا باشد؛ اگر از واژه‌های بیگانه وام گرفت، فضا آشفته خواهد شد، مطلب ناگفته خواهد ماند. ۲۲/۷/۱۳۹۰