بی‌توجهی و سستی و یا تقلیل مسائل به دوگانه‌های کاذبی همچون فیلترینگ و آلوده کردن افکار عمومی با اینگونه مسائل حاشیه‌ای و غیراصلی به‌هیچ‌وجه پذیرفته و شایسته نیست و به انتخاب درست مردم لطمه وارد می‌کند.
مقام معظم رهبری در سخنرانی اخیر خود با نمایندگان مجلس دوازدهم از فضای مجازی به‌عنوان مسئله‌ای یاد کردند که مسئله اصلی انتخابات نیست و اینگونه بیان فرموده‌اند که: «من شنیدم گفته‌شده که نامزدها در مناظرات و در گفتگوها نظر خودشان را در باب فضای مجازی بگویند یا در باب سیاست خارجی بگویند؛ نه آقا، مسئله‌ی اصلی مردم فضای مجازی و سیاست خارجی و ارتباط با این دولت و آن دولت نیست؛ مسئله‌ی اصلی مردم چیزهای دیگر است.»[۱] بنابراین با در نظر گرفتن تنها این جمله از ایشان، فضای مجازی مسئله‌ای فرعی و کم‌اهمیت است که نباید مانع رسیدن به مسائل مهم‌تر گردد.
این بیانات ممکن است سؤال‌ها و بعضاً تعارض‌ها و تناقض‌های این چنینی را به ذهن متبادر نماید که: آیا از منظر ایشان فضای مجازی مسئله کم‌اهمیت و حاشیه‌ای است که آن را مسئله اصلی مباحث نامزدها ندانسته‌اند و به‌نوعی حتی از پرداختن به آن نیز منع کرده‌اند؟ و یا در دولت بعد پرداختن به این مسئله اهمیت چندانی نداشته و نیازی نیست که نامزدها برنامه مدونی در این حوزه داشته باشند؟ و در پاسخ به اینگونه شبهات بایستی سه نکته کوتاه را بیان نمود:
۱- با رجوع به دیگر بیانات مقام معظم رهبری درمی‌یابیم که ایشان اهمیت و اثرگذاری ویژه‌ای برای فضای مجازی قائل بوده و به واسطه آن اثرگذاری مدیریت آن را لازم و واجب شمرده و بر آن تأکید نموده‌اند. ایشان بی‌پناه رها کردن مردم در فضای مجازی را مذمت کرده و مسئولین را نسبت به دست‌های پشت پرده اداره فضای مجازی و خارج شدن اختیار مدیریت آن از دست مدیران جمهوری اسلامی تحذیر داده‌اند.[۲] مقام معظم رهبری در دیگر بیانات خود اوصاف کم‌نظیری درباره فضای مجازی بیان نموده و بنا بر بعضی از نقل‌ها اهمیت فضای مجازی را به‌اندازه اهمیت انقلاب اسلامی می‌دانند![۳] همچنین ایشان با ذکر این نکته که امروزه فضای مجازی در همه‌ی دنیا حاکم بر زندگی انسان‌ها است قوت در این عرصه را حیاتی شمرده[۴] و از سهل اندیشی و سهل‌انگاری در حکمرانی آن نیز گلایه نموده‌اند. مقام معظم رهبری در بیانات نوروزی خود که از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است مکرراً مسئله مدیریت فضای مجازی را مطرح نموده ضمن گلایه از ولنگاری در این فضا بیان نموده‌اند که: «همه‌ی کشورهای دنیا روی فضای مجازیِ خودشان دارند اِعمال مدیریت می‌کنند، [درحالی‌که] ما افتخار می‌کنیم به اینکه ما فضای مجازی را ول کرده‌ایم! این افتخار ندارد.»[۵] ایشان همچنین در دیدار نمایندگان مجلس یازدهم مسئله «مدیریت فضای مجازی در کوتاه‌مدت و میان‌مدت» را از مسائل اصلی کشور دانسته و خواستار پرداختن به این مسائل و پرهیز از دچار شدن به حاشیه‌ها شده‌اند.[۶] غرض آن‌که بر اساس بیانات ذکر شده، در منظومه فکری و دستگاه محاسباتی ایشان هم فضای مجازی و هم مدیریت و حکمرانی آن از جایگاه مهم و ویژه‌ای برخوردار است؛ اما حال باید به این سؤال پاسخ دهیم که چرا ایشان در دیدار اخیر چنین تجویزی درباره فضای مجازی داشته‌اند و موافق طرح آن در انتخابات نیستند؟
۲- آنچه طی چند سال اخیر با فراگیری فضای مجازی نامزدها در ایام انتخابات درباره فضای مجازی مطرح نموده‌اند دوگان‌هایی از جنس فیلترینگ و آزادی و یا دسترسی و عدم دسترسی است که با محوریت برجسته نمودن مباحث مربوط به آزادی‌های سیاسی و اجتماعی بوده و غالباً با هدف انحراف افکار عمومی از مسائل اقتصادی و معیشتی طرح شده‌اند. به عبارتی طرح این موضوعات به خاطر آن است که این دوگان‌ها را به‌عنوان پوششی برای کم‌کاری‌ها و ناکامی‌های اقتصادی خود قرار داده و در زیر چتر هیاهو و جوسازی‌های رسانه‌ای، مطامع و منافع سیاسی خود را در انتخابات محقق نمایند. همان‌طور که در سالیان اخیر نیز به‌صورت آشکار دیده‌ایم، این جریان موجب خواهد شد که اصلی‌ترین مسئله این سال‌های جمهوری اسلامی ایران، یعنی مسائل اقتصادی و معیشتی مردم در بزنگاه انتخابات که نقطه مهمی در ایجاد تحول است مغفول واقع شود و انتخاب درست مردم آلوده به دوگان‌های کاذب و دروغینی شود که کاسبان فیلترینگ آن را مطرح نموده‌اند. البته ناگفته نماند که همان‌طور که مقام معظم رهبری نیز اذعان داشته‌اند کسی با آزادی مخالفتی ندارد و دسترسی به فضای مجازی نیز حق مردم است؛[۷] به همین دلیل است که گفته می‌شود این دوگان‌ها کاذب و دروغین است و عده‌ای با طرح آن به دنبال تشویش اذهان مردم و غبارآلود نمودن فضای انتخابات به منظور دستیابی به اهداف سیاسی خود هستند!
بنابراین، به نظر می‌رسد نکته مقام معظم رهبری درباره اصلی نبودن مسئله فضای مجازی برای مردم هم ناظر به چنین موضوعاتی در فضای مجازی است که معمولاً با غرض‌ورزی‌های سیاسی مطرح می‌شوند. به عبارتی ایشان با اولویت بخشیدن و محور قرار دادن مسائل اقتصادی و معیشتی در مرکز توجه و خواسته‌های مردم دیگر مسائل که برای به حاشیه بردن مسائل اقتصادی مطرح می‌شوند را نامطلوب عنوان کرده و از پرداختن به آنها نهی کرده‌اند. این موجب خواهد شد که مردم در بستری آرام و به دور از جنجال‌های کاذب رسانه‌ای و دوگان‌های دروغین، انتخابی درست داشته باشند و کاندیدای درست را متناسب با شرایط فعلی و چالش‌های جدی در اقتصاد کشور انتخاب نمایند. حال اگر فضای مجازی با مسائل اقتصادی عجین شود و با مواردی مثل اشتغال، بهبود کسب‌وکارها، تسهیل توسعه مشاغل خانگی و دیگر مسائل اقتصاد دیجیتال که به معیشت مردم گره خورده است صورت‌بندی شود حتماً جزو «مسائل مردم» قرار خواهد گرفت و در صحنه انتخابات قابل‌طرح خواهد بود و حتماً دارای اهمیت و اولویت است.
البته این اولویت بخشیدن مقام معظم رهبری به موارد دیگری همچون اقتصاد مسئله جدیدی نیست و پیش از این نیز در بیانات ایشان این اولویت‌بخشی مطرح گردیده بوده است. به عنوان مثال رعایت اولویت در توسعه مناطق روستایی مسئله‌ای است که در موردی مشابه توسط ایشان مطرح گردیده است. براین اساس، اگرچه تسهیل زندگی برای مردم از ارزش‌های اجتماعی جمهوری اسلامی است اما اولویت‌بندی نیازها نیز ملاحظه‌ای است که باید بدان توجه نمود. به عنوان مثال در روستاها، توسعه راه و امکانات رفت‌وآمد و صنایع روستایی بر اینترنت مقدم است؛ اگرچه باید به نیاز اینترنت هم توجه شود اما از اینترنت واجب‌تر مثلاً راه است، امکانات رفت‌وآمد است، امکانات انتقال راحت محصولات است که باید برای فراهم آوردن آنها تلاش گردد.
۳- دیگر نکته قابل اشاره آن است که برخی از مسائل فضای مجازی که اتفاقاً مهم هم هستند و مقام معظم رهبری بارها بر اهمیت آن تأکید نموده‌اند در سطح «مدیریت و حکمرانی» مطرح است و ناظر به مسئولین بوده نه مردم! همان‌طور که در ابتدای نوشتار به برخی بیانات اشاره گردید، ایشان مسئله ولنگاری در فضای مجازی و بی‌پناه رها کردن مردم در این فضا را مذمت نموده و بر «مدیریت و حکمرانی» آن تأکید نموده‌اند. بنابراین همان‌طور که در دیدار مجلس یازدهم نیز بیان شده است فضای مجازی جزو مسائل اصلی انقلاب اسلامی در عرصه حکمرانی است که اتفاقاً دارای اهمیت و فوریت است و بایستی در محافل مربوط به خود مطرح شود و مورد بررسی قرار گیرد و از قضا گلایه‌های متعددی نیز از سوی ایشان نسبت به کم‌کاری‌ها و سستی‌ها در مدیریت این فضا صورت گرفته است. بنابراین مسائل اصلی فضای مجازی مسائلی مدیریتی‌اند نه مسائلی که طرح آن در عرصه عمومی اثربخش و کارگشا باشد. بنابراین منظور از این بیانات معظم له بی‌اهمیت شمردن مسئله فضای مجازی نیست بلکه مقصود همان اهمیت سیاست‌گذاری متمرکز و خردمندانه در فضای مجازی است که در حال حاضر نیاز به درگیر کردن مردم با آن ندارد و در احکام و سیاست‌های مختلف بر آن تأکید شده است!
با توجه به نکات ذکرشده و رجوع به دیگر بیانات مقام معظم رهبری درمی‌یابیم که ضروری است نامزدها طرح و برنامه مشخصی برای جبران کم‌کاری‌های گذشته و مواجهه فعالانه با مسائل فضای مجازی و حکمرانی این حوزه داشته باشند و همان‌طور که ایشان نیز تأکید کرده‌اند قوت در فضای مجازی را در دستور کار خود قرار داده و در برابر آرایش جنگی دشمن در این فضا آرایش جنگی اتخاذ نمایند؛[۸]
بنابراین بی‌توجهی و سستی و یا تقلیل مسائل به دوگانه‌های کاذبی همچون فیلترینگ و آلوده نمودن افکار عمومی با اینگونه مسائل حاشیه‌ای و غیر اصلی به‌هیچ‌وجه پذیرفته و شایسته نیست و به انتخاب درست مردم مطابق با شرایط فعلی جامعه لطمه وارد می‌کند.
منتشر شده در خبرگزاری فارس
[۱] بیانات در ارتباط تصویری با نمایندگان مجلس شورای اسلامی، ۱۴۰۰/۰۳/۰۶
[۲] بیانات در دیدار با هیئت دولت، ۱۳۹۹/۰۶/۰۲
[۳] به نقل از حجت‌الاسلام و المسلیمن دکتر حمید شهریاری
[۴] بیانات نوروزی خطاب به ملت ایران، ۱۳۹۹/۰۱/۰۳
[۵] سخنرانی نوروزی خطاب به ملت ایران، ۱/۱/۱۴۰۰
[۶] بیانات در دیدار با نمایندگان یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، ۱۳۹۹/۰۴/۲۲
[۷] سخنرانی نوروزی خطاب به ملت ایران، ۱۴۰۰/۰۱/۰۱
[۸] بیانات در دیدار معلمان و فرهنگیان، ۱۳۹۸/۰۲/۱۱
