تصویری از عملکرد جمهوری اسلامی ایران در حوزه عدالت اجتماعی
تصویری از عملکرد جمهوری اسلامی ایران در حوزه عدالت اجتماعی

مقام معظم رهبری: یک کار مهم دیگر در [عدالت‌پژوهی]، شاخص‌گذاری است؛ تعیین شاخص‌های عدالت. یکی از کارهای مهم نظری ما این است که شاخص‌های عدالت را پیدا کنیم. خب، امروز شاخص‌هايی که در غرب مطرح است، به طور مشروط قابل قبول است؛ بعضی‌اش مطلقاً شاخص نیست، بعضی شاخص‌های ناقصی است، بعضی در شرايطی ممکن است شاخص باشد. ما باید بنشینیم مستقلاً شاخص‌های عدالت را، استقرار عدالت در جامعه را پیدا کنیم. (1390/02/27)

اسلامی را سرلوحۀ مساعی خود قرار داده بودند، در سال‌های اخیر و به ویژه پس از دیدار دانشجویان و اساتید دانشگاه امام صادق(ع) با مقام معظّم رهبریمدّ ظلّه‌العالی، وزن و اهمّیت بیشتری را به موضوع تولید علم و مرجعیّت علمی اختصاص دادند.

آنان که دانشگاه امام صادق(ع) و دانش‌آموختگانِ آن را می‌شناسند، به خوبی می‌دانند که ظرفیّت تربیتی و علمی این نهادِ بر آمده از انقلاب اسلامی بسیار بیش از دستاوردهای موجود آن است. دانشگاه امام صادق(ع) در بین دانش‌آموختگانِ خود، افرادی مستعد و توانمند برای پیگیری و پیشبردِ مسیر طولانی و سخت علمی را تربیت می‌کند، امّا این افراد، پس از دانش‌آموختگی، مسیر و جایگاهی را برای پیگیری دغدغه‌ها و به ثمر نشاندن همّت‌های خود نمی‌یابند. با اینکه تعداد زیادی از این دانش‌آموختگانِ کوشای دانشگاه، سال‌های تحصیل را در فهم علوم اسلامی و تتبّع در حوزه‌های تخصّصیِ علوم اجتماعی طی می‌کنند و در پایان‌نامه‌های پژوهشی خود، ظرفیّت شخصیّتی و فکریِ خود را برای ادامۀ این مسیر به اثبات می‌رسانند، با مسیرها و سازمان‌ها ـ اعم از علمی یا اجرایی ـ مواجه می‌شوند که با دغدغه‌هایی به نسبت بسیار سطحی‌تر، پاسخ‌گویی به نیازهایی دیگر را بر آنها تحمیل می‌نماید.

 

به نظر می‌رسد همان‌گونه که پاسخ‌گویی به نیازهای دهه‌های قبلِ انقلاب اسلامی، چندان از طریق الگوهای دانشگاهی و حوزویِ مرسوم، اثربخش و موفّق نبود و  مرحوم حضرت آیت‌الله مهدوی‌کنی; عمر خود را در ایجاد الگویی جدید صرف کرد؛ پیگیری و ثمردهیِ نیاز به تولید علم و مرجعیّت علمی نیز با تبعیّت و تقلید از الگوهای قدیمی و مرسوم پژوهشی ممکن نباشد. از سویی دانش‌آموختگان دانشگاه برای تمرکز و تأمّل بر نیازهای علمی کشور و تولید دانش و نرم‌افزارهای مطلوب، راهی زمان‌بر، طولانی و پرپیچ‌وخم پیش‌رو دارند و از سوی دیگر، نظام اجرایی و علمی کشور، که سال‌ها از نرم‌افزارهای موجود و مرسوم غربی کپی‌برداری کرده است، به آماده‌خوری، هزینه نکردن و دم‌غنیمت‌شماری خو کرده است. از یک طرف، برای تولیدات و محصولاتِ علوم انسانیِ اسلامیِ دانش‌آموختگان دانشگاه، تقاضایی وجود ندارد و از طرف دیگر، برای نیازهای پیچیده و باعجلۀ کشور، عرضه‌ای موجود نیست.

 

هسته عدالت‌پژوهی مرکز رشد دانشگاه امام صادق‎‌(علیه‌السلام)

«از مجموعه گزارش‌های رصدخانه عدالت اجتماعی در ایران»