هر مداخله اجتماعی باید به انسجام پیوندهای اجتماعی منجر شود والا خلاف عدالت است.
عدالت در همه مداخلات اجتماعی حاضر است و هیچ برنامه و مداخله‌ای را نمی‌توان یافت که به تحقق یا دوری از آن منجر نشود. قطعاً هر کسی بر اساس تعریف خود از عدالت، تصور متفاوتی از تحققش در یک مداخله دارد. پیوست عدالت یعنی مداخله را آن گونه طراحی و اجرا کنیم که اطمینان یابیم، عدالت اجتماعی محقق می‌شود.
در مورد روش‌شناسی، فرآیند و محتوای پیوست‌نگاری می‌توان سخن گفت. در این نوشتار، تلاش می‌شود تا یکی از ابعاد محتوایی پیوست‌نگاری عدالت برای هر مداخله اجتماعی، بیان شود. طبیعی است که ابعاد محتوایی پیوست‌نگاری عدالت، برخاسته از نظریه عدالتی است که ورای آن قرار گرفته است.
انسجام اجتماعی (تنوع همگرا)
نظریه اسلامی عدالت اجتماعی می‌گوید که مجموعه روابط درون یک جامعه و کلیت آن، باید در عین داشتن اختلافات طبیعی و اعتباری، دارای وحدت بوده و سازوکارهای واگرایی بی‌انتها، در آن یافت نشود. از این رو، تکثرات و تمایزات، پذیرفته شده است اما این تکثر و تمایز باید به انسجام و تعاون منجر شود نه تکاثر و تفاخر.
گردش ثروت، رفع اختلاف طبقاتی، وابستگی متقابل، تسخیر متقابل، رشد و عدم توقف، مال برای معاش و نه سلطه، انفاق، نفی تصرف دلبخواهی و آزادی بی‌ضابطه از مصادیق وحدت در عین کثرت برای کلیت جامعه هستند.
پس هر مداخله‌ای باید نسبت خود را در توجه به تنوع‌های مشروع و موجه مشخص کند و بیان کند که انسجام را تامین می‌کند یا به تفرقه و واگرایی بیشتر می‌انجامد.
هر آنچه به تضعیف انسجام اجتماعات بیانجامد، نشان از مسئله دارد. از این روست که امنیت، یکی از چالش‌های جدی نظام‌های اجتماعی می‌شود (امنیت در این مقام می‌تواند سیاسی، اقتصادی و اجتماعی باشد. غرض حفظ کیان جامعه است). همه مداخلات در همه عرصه‌ها، باید ابتدا، نقش خود را در تقویت پیوندهای اجتماعی روشن کنند و الا حتما خلاف عدالت هستند؛ هر چقدر هم که به سود و قدرت بیشتر برسند.
قدرتی که به جامعه منسجم‌تر (نه یکسان و یک شکل) منجر نشود و قدرت را مردمی نمی‌کند یا اقتصادی که به سود بیشتر می‌اندیشد و معیشت بهتر را هدف نمی‌گیرد یا گفتمان، اندیشه، فرهنگ و تربیتی که فردگرایی را ترویج می‌کند و به تعاون، همکاری و منفعت عمومی بی‌توجه است یا خاص‌گرایی را دنبال می‌کند، همگی خلاف عدالت اجتماعی هستند.
در پیوست عدالت اجتماعی، باید از مسیر تحلیل مداخله‌ها، نقششان در تقویت انسجام را بررسی کرد. توسعه مال‌های تجاری، توسعه مدارس خصوصی یا مدارس دولتی خاص، حلقه‌های بسته مدیریتی و انحصار قدرت، تضعیف بافت محله‌ای در زندگی شهری، رشد طلاق و تضعیف نهاد خانواده، همگی در مسیر تضعیف انسجام اجتماعی هستند.
منتشر شده در گرای عدالت به آدرس instagram.com/gerayeedalat
