آنچه رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر خود در خصوص اهمیت یک انتخاب درست در علاج مشکلات و تضمین آینده کشور، بیان فرمودند، الزاماتی را ایجاب می­‌کند که فهم درست و اجرای صحیح آن‌ها، می­‌تواند بهترین بهره را از فرصت انتخابات به ارمغان بیاورد. در ادامه به برخی از این الزامات اشاره خواهد شد.

۱. فضای درست

تردیدی نیست که یک انتخاب درست، یک انتخاب عقلایی است. یک انتخاب عقلایی نیز جز در فضایی، آرام و به دور از تنش، هیجان و هیاهو محقق نخواهد شد. در مقابل یک انتخاب عقلایی، یک انتخاب احساسی و هیجانی قرار دارد، که محصول، فضای ناآرام، هیجانی و پرتنش است. نقش رسانه­‌ها و به ویژه رسانه ملی در این زمینه بسیار مهم و اثرگذار است. تمرکز بر اصول به جای پرداختن به مسائل فرعی و حاشیه‌­ای، پرهیز از دروغ‌پراکنی و شایعه‌سازی، اجتناب از ایجاد دوقطبی و تنش‌زایی، ترجیح مصالح و منافع ملی بر سلیقه­‌های فردی و جناحی و مواردی از این دست فضا را برای تحقق یک انتخاب درست مهیاتر خواهند ساخت.

۲. کاندیدای درست

یک انتخاب درست، زمانی رخ می‌­دهد، که گزینه­‌های درستی پیش رو داشته باشید. در حقیقت این کاندیدای درست است که می‌تواند مسیر یک انتخاب درست را هموار کند. هرچند توصیف شاخص­‌های یک کاندیدای درست، نیازمند مجالی دیگر است، اما اجمالاً او را باید در زمره چنین افرادی جستجو کرد؛ افرادی که اولاً شایستگی­‌های اساسی یک رئیس‌جمهور – اعم از تجربه مدیریتی موفق، شجاعت، امانت و داشتن راه‌حل مشخص و عملی برای حل مسائل کشور- را تحصیل کرده باشند، ثانیاً، بتوانند اقبال عمومی را به سمت ایده و راه‌حلشان نسبت به مسائل کشور همراه سازند، ثالثاً، اقتضائات و اولویت‌های کنونی کشور را بر اساس تجربه عملی و کارنامه روشن خود بشناسند و رابعاً توان برقراری ارتباط مؤثر با سایر افراد و نهادها را در ساختار موجود کشور از خود بروز داده باشند. با این وصف، دامنه کاندیدای درست، چندان وسیع نخواهد بود. از این رو، آن‌هایی که با این اوصاف نسبتی نداشته یا با آن فاصله دارند، باید در تصمیم و احساس تکلیف خود، بازنگری کنند. کسانی که فاقد کارنامه مشخص بوده یا پیشتر امتحان خود را پس داده و موفق نبوده­‌اند، قطعی‌­ترین مصادیق کاندیدای نادرست در انتخابات آتی خواهند بود. به تعبیر بهتر، آزمون نداده‌­ها و مردودی­‌های آزمون‌های گذشته، همت کرده و راه را برای انتخاب درست مردم باز بگذارند.

۳. رقابت درست

عنصر مهم دیگر در قوام یک انتخاب درست، رقابت انتخاباتی درست است. این مهم در ارتباط وثیقی با درست بودن کاندیداهای حاضر در صحنه انتخابات است. شناخت گناه‌ها و بداخلاقی­‌های انتخاباتی و سپس تصمیم و تلاش برای پرهیز از افتادن در دام آن‌ها، می‌­تواند مفرّی مناسب برای نامزدها از این مهلکه خطرناک باشد. خودگرایی و عرضه خود، دروغ، تهمت، غیبت و گناه‌های زبانی از این دست، تخریب و سیاه نمایی، تحقیر و تمسخر، القای یاس و ناامیدی، استفاده از رانت‌های مختلف ناشی از مناصب کنونی، اسراف و تبذیر، افشای اسرار کشور یا رقبا، فریب و تدلیس، ایجاد روزنه امید برای دشمنان و موارد متعددی از این دست، هر یک به سهم خود، می‌توانند رقابت انتخاباتی را نادرست گردانده و فضای انتخاب درست را مغشوش و مشوب کنند.

۴. گزینش درست

بی‌تردید نقش شورای نگهبان از طریق اعمال نظارت استصوابی در تحقق یک انتخاب درست، غیرقابل‌انکار است. مهم‌ترین تکلیف شورای نگهبان نیز در این راستا، تحقق هرچه کامل‌تر نظارت استصوابی است. فهم ابعاد مختلف نظارت استصوابی در احراز صلاحیت‌ها، دوره تبلیغات انتخاباتی، روز رأی‌گیری و شمارش و اعلام نتایج آراء و سپس انطباق سازوکار و عملکرد نظارتی و شورا با آن، ضروری و حیاتی است. علاوه بر این، حفظ و تقویت استقلال شورای نگهبان، پرهیز اعضاء محترم از ورود به منازعات سیاسی و اظهارنظرهای جهت‌دار و شائبه‌آمیز و شجاعت در اجرای قانون نیز می­‌تواند شورا را در تحقق تکلیف خود در مسیر رسیدن به یک انتخاب درست یاری کند.

۵. رأی درست

تجربه انتخابات‌های مختلف در جمهوری اسلامی نشان داده است، حتی با وجود چهار عامل فوق، فقدان رأی‌دهنده آگاه و مسئول می‌تواند یک انتخاب درست را به یک انتخاب نادرست تبدیل کند. عدم مشارکت در انتخابات، رأی‌فروشی، تقلید کورکورانه، تکرار مجدد یک انتخاب نادرست، کوته‌نگری، سلبریتی‌زدگی و مواردی مانند آن، آسیب‌هایی هستند که جز با اراده قوی و عزم راسخِ خود مردم اصلاح نخواهند شد.

منتشر شده در شماره ۳۲۶۱ روزنامه فرهیختگان